Dlaczego zdolność kredytowa jest tak istotna? Wysoka zdolność kredytowa nie tylko zwiększa szanse na uzyskanie finansowania, ale także przekłada się na korzystniejsze warunki, na przykład może to być niższe oprocentowanie.
W artykule „Jak podwyższyć zdolność kredytową” przedstawiono sprawdzone sposoby na zwiększenie zdolności kredytowej przed złożeniem wniosku o kredyt. Pamiętaj, aby regularne monitorować własną sytuację finansową oraz być zawsze przygotowanym na ewentualne zmiany w przyszłości.
Czym jest zdolność kredytowa?
Ocena zdolności kredytowej to proces, który pozwala określić, czy potencjalny kredytobiorca (pożyczkobiorca) będzie w stanie spłacić zaciągnięte zobowiązanie wraz z odsetkami w ustalonych terminach.
Analiza ta obejmuje dwa główne obszary:
- analizę ilościową, która koncentruje się na ocenie wysokości i stabilności źródeł dochodów przeznaczonych na spłatę kredytu, oraz
- analizę jakościową, polegającą na ocenie cech osobistych klienta, które mogą wpływać na jego skłonność do terminowego regulowania zobowiązań.
Zdolność kredytowa jest pochodną wielu rozmaitych elementów, a dodatkowo, każdy bank oblicza ją nieco w inny sposób. Chociaż czynniki brane pod uwagę są w zasadzie takie same.
Najważniejsze elementy oceny zdolności kredytowej
Do najistotniejszych elementów obliczania zdolności kredytowej zalicza się:
- wysokość comiesięcznych dochodów,
- wydatki stałe w gospodarstwie,
- inne obciążenia finansowe,
- liczbę osób w gospodarstwie domowym.
Nie bez znaczenia pozostaje wiek kredytobiorcy, stan cywilny, źródło uzyskiwanych dochodów, ale również wykształcenie czy miejsce zamieszkania.
Wiarygodność kredytowa, jako element całościowej oceny kredytowej
Kompleksowa ocena kredytowa nie ogranicza się wyłącznie do analizy zdolności kredytowej klienta. Istotnym komponentem jest również wiarygodność kredytowa, która opiera się na szeregu czynników. Kluczowym elementem tej oceny jest scoring kredytowy, przeprowadzany przez Biuro Informacji Kredytowej (BIK).
Scoring to zaawansowana metoda analizy historii kredytowej potencjalnego kredytobiorcy. Proces ten ma na celu oszacowanie prawdopodobieństwa terminowej spłaty zobowiązań finansowych. BIK, dokonując oceny scoringowej, bierze pod uwagę nie tylko aktualne zobowiązania klienta, ale również to, jak spłacał zobowiązania kredytowe w przeszłości.
Instytucje finansowe nie ograniczają się jednak wyłącznie do informacji z BIK. W procesie oceny ryzyka kredytowego korzystają z różnorodnych źródeł danych. Obejmują one zarówno wewnętrzne bazy banków, jak i zewnętrzne zbiory informacji. Podstawę prawną dla wykorzystania tych danych stanowi artykuł 105 ustęp 4 Ustawy Prawo bankowe1.
Ponadto, banki sięgają po informacje zgromadzone w bazach danych gospodarczych. Są one prowadzone przez specjalistyczne biura informacji gospodarczej, działające na mocy ustawy z 9 kwietnia 2010 roku o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych2.
Tak wszechstronna analiza pozwala bankom na dokładniejszą ocenę potencjalnego kredytobiorcy, minimalizując ryzyko związane z udzieleniem kredytu. Jednocześnie, dla klientów oznacza to, że ich wiarygodność kredytowa jest oceniana nie tylko na podstawie aktualnej sytuacji finansowej, ale również w kontekście ich długoterminowej historii kredytowej i ogólnej kondycji ekonomicznej.
Najlepszy sposób na zwiększenie zdolności kredytowej?
Nie ma lepszego i skuteczniejszego sposobu na zwiększenie zdolności kredytowej, jak zwiększenie uzyskiwanych dochodów. Może to być podwyżka wynagrodzenia czy poszukanie lepiej płatnej pracy.
Czy można łączyć dochody, jeżeli chcemy zwiększyć zdolność kredytowa? Oczywiście, że można, a istotne jest to, aby dodatkowa praca była udokumentowana, np. w formie umowy o dzieło czy zlecenie.
Im większa będzie miesięczna różnica pomiędzy uzyskiwanymi dochodami – a nie musi to być wyłącznie wynagrodzenie czy np. świadczenia emerytalne – a ponoszonymi wydatkami – konsumpcja, koszty utrzymania, suma innych rat, tym większą zdolność kredytową osiągamy.
Również zmniejszenie wydatków domowych przyczynia się do poprawienia zdolności kredytowej.
Pamiętaj jednak, że podjęcie dodatkowej pracy i podpisanie umowy, powinno nastąpić znacznie wcześniej niż tydzień przez złożeniem wniosku. Podobnie należy mieć na uwadze, że w Biurze Informacji Kredytowej zmiany nie są odnotowywane z dnia na dzień i dzieje się to z pewnym opóźnieniem.
Zwiększenie zdolności kredytowej zamykając limity
Posiadane limity w kartach kredytowych oraz w kontach osobistych (ROR) – nawet jeżeli z nich nie korzystasz – pomniejszają zdolność kredytową i wysokość dostępnego kredytu.
Wspomniane produkty, które niekiedy są w zaliczane do kredytów obrotowych, są odnotowywane w BIK (Biuro Informacji Kredytowej) w „otwartych rachunkach”. Bank zakłada, że możesz z nich skorzystać w każdej chwili i musisz mieć zarezerwowane pieniądze na ich spłatę.
Jeżeli zastanawiamy się nad dużym kredytem gotówkowym lub hipotecznym, to najlepiej byłoby z tych produktów zrezygnować i rozwiązać umowy. Ewentualnie zmniejszyć limit, co również pozwala zwiększyć zdolność kredytową.
Zwiększenie zdolności kredytowej porządkując domowe finanse
Warto jest przeprowadzić generalne porządki w domowych finansach. To nie tylko limity obciążają domowy budżet, ale i opłaty stałe w domowym budżecie.
Czynsz, prąd, gaz, woda. Opłaty za media wymienisz z pewnością w pierwszej kolejności. Można je również ograniczyć, ale na to potrzeba czasu. Natomiast zapominamy często, że inne opłaty stałe wpływają również na maksymalną kwotę kredytu.
Abonamenty telewizyjne, telefoniczne czy streamingowe mają znaczenie dla zdolności. Im większe zadeklarowane obciążenie dla domowego budżetu, a o nie bank zapyta analizując zdolność kredytową, to zdolność musi być mniejsza.
Również pozbycie się części majątku, np. ruchomości w postaci samochodu, zwiększy zdolność kredytową. W ten sposób odchodzą cykliczne koszty utrzymania i ubezpieczenia.
Zwiększenie zdolności kredytowej poprzez konsolidację kredytów
Konsolidacja kredytów jest powszechnie wykorzystywana w celu zwiększenia zdolności kredytowej. Kredyt konsolidacyjny zaciąga się, aby spłacić wybrane kredyty i pożyczki bankowe.
Dzięki konsolidacji zostaje zmniejszona liczba posiadanych zobowiązań oraz wydłużając czas spłaty, zmniejszysz wysokość raty w stosunku do sumy rat miesięcznych łączonych zobowiązań. Mniejsze obciążenia kredytowe po stronie wydatków domowego budżetu, to większa zdolność kredytowa.
Od strony finansowej najczęściej nie jest to super opłacalne, bo znaczące zmniejszenie raty wymaga wydłużenia okresu kredytowania, a to oznacza wyższe odsetki.
Spłata kredytów i pożyczek zwiększa zdolność kredytową
Kredyty, które spłacamy bądź spłacaliśmy, są odnotowywane w Biurze Informacji Kredytowej. Jest to instytucja, która przetwarza wszystkie informacje o naszych zobowiązaniach kredytowych. Jeżeli zobowiązania były spłacane prawidłowo i historia kredytowa jest pozytywna, to jest się z czego cieszyć. Bank widzi zatem, że potencjalny kredytobiorca jest osobą rzetelną.
W znacznie gorszej sytuacji są kredytobiorcy z negatywną historią, kiedy wystąpiły liczne opóźnienia w płatnościach rat. Najczęściej złożenie wniosku zakończy się wydaniem negatywnej decyzji kredytowej.
Jeżeli nadal mamy jakieś kredyty i pożyczki do spłaty, np. kredyt ratalny, to warto postarać się je wcześniej spłacić. Mniej kredytów na mniejszą kwotę, tym większa zdolność kredytowa.
Nie przelewaj pieniędzy na inne konto
Oczywiście przelewy możesz robić. Jednak w sytuacji, kiedy mieszkasz w związku nieformalnym i przelewasz partnerowi czy partnerce cyklicznie jakąś kwotę pieniędzy, to takie częste przelewy mogą wybudzić podejrzenie w banku, że masz kogoś na utrzymaniu.
Przy weryfikacji i badaniu zdolności kredytowej, bank może poprosić o zestawienie transakcji z konta za ostanie 3 miesiące, a nawet i 6 miesięcy. Jeżeli wniosek kredytowy jest składany przez singla, czyli osobę prowadzącą samodzielnie gospodarstwo domowe, to stałe przelewy do Ani lub Marka mogą sugerować, że mieszkamy wspólnie.
Współkredytobiorca, czyli kredyt z inną osobą
Dodatkowy kredytobiorca w składanym wniosku kredytowym, to plus dla Ciebie i większe prawdopodobieństwo dla banku, że pożyczony kapitał wraz z kosztami zostanie spłacony zgodnie z umową kredytową.
Ubiegając się o kredyt wspólnie z rodzicami, rodzeństwem lub partnerem uzyskasz większą zdolnością kredytową. Oczywiście współkredytobiorca musi być pozytywnie zweryfikowany przez bank.
Ale uwaga! Współkredytobiorca odpowiada solidarnie za spłatę zobowiązania i w przypadku braku spłaty, to ona będzie musiała spłacić zaciągnięte zobowiązanie.
Oszacowanie wysokości zarobków netto dla kredytu gotówkowego 60 tys. zł na 10 lat. Nie ma innych do spłaty kredytów i pożyczek:
- singiel: 2300 zł,
- rodzina 2+2: 5200 zł.
Ślub zwiększa zdolność. Intercyza z problemowym małżonkiem
Planujesz wziąć kredyt hipoteczny przed ślubem? Warto byłoby to przemyśleć i złożyć wniosek po ślubie i ustanowieniu wspólności majątkowej.
Podobnie jak w każdym innym przypadku, również w tym przypadku modelową sytuację jest, kiedy obaj małżonkowie mają:
- stały dochód w PLN,
- umowę o pracę na czas nieokreślony,
- kilkuletni staż pracy w jednej i tej samej firmie.
Bardzo interesujące jest spojrzenie banków na gospodarstwo domowe. Przy małżeństwach bank widzi jedno 2-osobowe gospodarstwo domowe, natomiast przy partnerach współkredytobiorcach dwa 1-osobowe gospodarstwa.
W przypadku małżeństw koszty utrzymania są niższe niż dla partnerów współkredytobiorców, co oznacza, że ci pierwsi mogą mieć wyższą zdolność kredytową.
- Czy zła historia kredytowa kredytowa jednego z małżonków ogranicza możliwość uzyskania kredytu? Tak, a niekiedy wręcz uniemożliwia wspólne zaciągnięcie kredytu.
- Czy brak pracy jednego ze współmałżonków obniża zdolność kredytową? Tak, obniża zdolność kredytową.
W takiej sytuacji konieczne jest dokonanie rozdzielności majątkowej. Nie jest to rozwód! Należy udać się do notariusza i ustanowić rozdzielność majątkową.
Oznacza to, że małżonek, który zarabia i ma pozytywną historię w BIK-u, będzie miał lepszą zdolność kredytową niż gdyby o kredyt ubiegali się wspólnie.
Liczba dzieci na utrzymaniu
Im więcej dzieci posiada rodzina, tym większe obciążenia dla domowego budżetu, co oznacza mniejszą zdolność kredytową.
Ta sytuacja ma większe znaczenie przy kredytach mieszkaniowych, a nie przy zwykłych kredytach i pożyczkach gotówkowych.
Większa zdolność – kredyt z ratami równymi
Zdolność kredytowa jest zawsze wyliczana biorąc pod uwagę wysokość pierwszej raty. Wybierając spłatę kredytu z ratami równymi uzyskujemy zdecydowanie większą zdolność kredytową.
Z drugiej jednak strony decydując się na raty równe koszty całkowite będą większe niż przy ratach malejących.
| Numer raty | Wysokość raty równej | Wysokość raty malejącej |
|---|---|---|
| 1. | 1 977,96 zł | 2 522,33 zł |
| 65. | 1 977,96 zł | 1 799,31 zł |
| 120. | 1 977,96 zł | 1 177,96 zł |
Dłuższy okres spłaty kredytu, tym większa zdolność
Wydłużenie czasu kredytowania zmniejsza wysokość raty i zwiększa zdolność kredytową. Ale konsekwencją zmniejszenia obciążeń budżetowych jest wyższy koszty całkowity kredytu. Kredyty są oprocentowane, a im dłużej pozostaje pożyczony kapitał do naszej dyspozycji, to i więcej za to należy zapłacić odsetek.
| Czas kredytowania | Wysokość raty | Koszt odsetkowy |
|---|---|---|
| 10 lat – 120 miesięcy | 4 130,80 zł | 195 696,28 zł |
| 20 lat – 240 miesięcy | 3 094,52 zł | 442 685,70 zł |
Jeżeli chcemy zmaksymalizować zdolność kredytową, to należy faktycznie wybrać dłuższy czas spłaty i raty równe.
Wysoki wkład własny przy kredycie hipotecznym
Wkład własny jest istotny przede wszystkim przy kredytach hipotecznych. Przy jej wyliczaniu istotny jest posiadany wkład własny. który ma bezpośrednie przełożenie na zdolność kredytowa. Dodatkowo, im jest on wyższy, to o mniejszy kredyt będziesz wnioskować, a bank może zaproponować lepsze warunki kredytowania. To w oczywisty sposób ma przełożenie na raty kredytowe, całkowity koszt kredyt i większą zdolność kredytową.
Najlepiej, aby minimalne wysokość wkładu własnego wynosiła równowartość minimum 20% ceny nieruchomości.
Negocjacje z bankiem
To się zawsze sprawdza: negocjowanie korzystniejszych warunków kredytowania. W każdym razie zawsze można spróbować.
Masz kilka dobrych argumentów? Wysokie zarobki? Dobry stosunek dochodów do wydatków domowych? Wysoki wkład własny? Negocjuj warunki na jakich zostanie udzielony kredyt! Każdy bank, to i owszem, instytucja finansowa, ale przede wszystkim sprzedawca. Oferuje kredyty, pożyczki i inne produkty finansowe. Najłatwiej jest negocjować właśnie warunki udzielonych kredytów i pożyczek.
Należy zawsze o negocjacjach pamiętać, ponieważ niewielkie zmniejszenie jednego z parametrów kosztowych, np. oprocentowania, przekłada się na mniejszy koszt całkowity kredytu, mniejszą ratę i na większą zdolność kredytową.
Uważasz, że jednak nie masz argumentów? Zapoznaj się z co najmniej dwiema ofertami kredytowymi. Z pewnością jedna z tych dwóch ofert będzie korzystniejsza pod względem kosztów. Z pozytywną decyzją kredytową udaje się do banku, który przedstawił mniej atrakcyjniejsze warunki i zapytaj się czy uzyskasz lepsze warunki.
Wykupienie dodatkowych produktów banku
Niejednokrotnie banki stosują cross-selling, czyli oferują do kredytu dodatkowe produkty finansowe, np. karty kredytowe, ubezpieczenie na życie, konto osobiste. Jeżeli zdecydujesz się z nich skorzystać, to w zamian za to obniżają marżę kredytu (zmniejsza się oprocentowanie) lub rezygnują z prowizji.
Niekiedy skorzystanie z takiej opcji przyczynia się do zmniejszenia się kosztów kredytowych, ale może być również odwrotnie i nastąpi wzrost całkowitego kosztu kredytu.
Należy jednak taką propozycję wziąć pod uwagę, jeżeli jest to jedyna możliwość skorzystania z kredytu przy braku odpowiedniej zdolności kredytowej.
Zanim zdecydujesz się na jeden z dodatkowych produktów finansowych, należy dokładnie to przeliczyć. Porównaj, ile wyniesie koszt dodatkowych produktów w całym okresie trwania umowy kredytowania, a jaki zysk uzyskasz na zniżce.
Zaplanuj wszystko odpowiednio wcześniej
Do wzięcia każdego kredytu należy się dokładnie przygotować. Przy mniejszym kredycie „ogarnięcie” domowych finansów może potrwać tyle samo co przy dużym. Wszystko i tak sprowadza się do zdolności kredytowej.
Na Twoją zdolność do spłacenia zobowiązania zgodnie z przyjętymi warunkami wpływa dużo czynników. Są zarówno te bardzo oczywiste, jak dochody i wydatki, jak i te, o których nieco zapominamy, np. sposób wyliczenia zdolności kredytowej przez banki.
Warto zaplanować całe przedsięwzięcie kredytowe z odpowiednim wyprzedzeniem. Pamiętaj, że wniosek kredytowy jest rozpatrywany dopiero w momencie, kiedy dostarczysz do banku wszystkie wymagane dokumenty. Wnioskując o kredyt gotówkowy będzie ich zdecydowanie mniej niż przy kredycie hipotecznym.
Historia kredytowa w BIK ma również kolosalne znaczenie przy kredycie hipotecznym i warto się nią zainteresować lata naprzód, a nie kilka miesięcy przed złożeniem wniosku.
Na koniec, musisz zorientować się w ofertach różnych banków, a nie tylko jednego. Nie masz żadnej pewności czy jest to najlepsza oferta. Nawet wówczas, kiedy dokonasz porównania tylko dwóch banków, to jeden z nich na pewno będzie miał lepszy i tańszy kredyt dla Ciebie.
Źródła i przypisy:
1 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19971400939.
2 Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20100810530.
3 Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Poziom i struktura minimum socjalnego w cenach z I kwartału 2023 r. https://www.ipiss.com.pl/wp-content/uploads/2024/07/MS-dla-MRPiPS-2024-1Q_28-06_2024-fin.pdf.