Jakie są banki w Polsce?

Prawie wiek później, jeszcze przed odzyskaniem niepodległości, w roku 1916, rolę banku centralnego przejęła Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa. W II RP funkcję banku centralnego pełnił powołany w 1924 r. Bank Polski, który jednocześnie został jedynym emitentem polskiego złotego.

Po zakończeniu II Wojny Światowej w 1945 roku, centralną polityką pieniężną oraz emisją pieniądza zajmuje się Narodowy Bank Polski (NBP). I tak jest do czasów obecnych.

Jakie przepisy regulują działalność banków w Polsce?

Ramy prawne polskiego systemu bankowego zostały zawarte w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Prawo bankowe ¹.

Ustawa definiuje bank jako osobę prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustawy. Działa on na podstawie udzielonych zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Podmioty uprawnione do dokonywania czynności bankowych:

• Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe (SKOK),
• instytucje pomostowe,
• oddziały instytucji kredytowych,
• oddziały banków zagranicznych,
• Kasy Zapomogowo-Pożyczkowe (KZP),
• Poczta Polska.

Ponadto działalność banków w Polsce regulują m.in.:

– Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim,
– Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych,
– Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.

Dodatkowe przepisy odnoszące się wybranych segmentów oferowanych produktów zostały zawarte w ustawach:

• kredycie konsumenckim,
• kredycie hipotecznym,
• leasingu konsumenckim,
• obrocie instrumentami finansowymi.

Działalność banków dostosowana jest również wielu ogólnych przepisów, np. dotyczących ochrony danych osobowych (RODO), ochrony konsumenta, ochrony umów, dotyczących zakazu nieuczciwej konkurencji.

Nadzór między innymi nad sektorem bankowym, sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego ².

Co należy do wyłącznych kompetencji banków?

Poniżej zostały wymienione czynności bankowe, które mogą być wykonywane tylko i wyłącznie przez banki, zgodnie z przepisami ustawy Prawo bankowe:

• przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
• prowadzenie innych rachunków bankowych,
• udzielanie kredytów (tzw. firmy pożyczkowe nie udzielają zatem kredytów, ale wyłączenie pożyczki),
• udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,
• emitowanie bankowych papierów wartościowych,
• przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,
• wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.

Jakie są banki w Polsce? Rodzaje

Ze względu na funkcję jaką pełnią, można wyróżnić:

Narodowy Bank Polski (NBP) jest bankiem centralnym RP, niezależnym od innych organów państwa. Wypełnia on zadania, które zostały określone w Konstytucji RP, ustawie o Narodowym Banku Polskim oraz w ustawie Prawo bankowe.

Podstawowym zadaniem NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen (inflacji na określonym poziomie), przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, pod warunkiem jednak, że nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

Trzy zasadnicze funkcje NBP to:

• emisja pieniądza,
• bank banków,
• centralny bank państwa.

Organami Narodowego Banku Polskiego są: Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd NBP ³.

Banki państwowe wypełniają zadania zlecone przez państwo lub Unię Europejską. Pośredniczą na przykład w rozdziale funduszy państwowych i unijnych, zabezpieczają kredyty (np. gwarancja wkładu własnego przez BGK) czy interweniują w zagrożonych segmentach gospodarki.

Przykładem banku jedynego banku państwowego w Polsce, w całości należącym do Skarbu Państwa, jest Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK).

Zasady funkcjonowania BGK określa Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz, jeżeli przepisy prawa nie stanowią inaczej, przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe.

Banki komercyjne ofertę kierują zarówno do konsumentów, jak i dla firm. Najbardziej popularny segment podmiotów udzielających różnorodnych kredytów i pożyczek, oferujących lokaty i prowadzenie kont.

Struktura właścicielska banków komercyjnych jest bardzo różna. Część z nich pozostaje całkowicie w rękach prywatnych, a część jest kontrolowana przez państwo.

W 2024 na rynku działa 30 banków komercyjnych i do tej grupy należy m.in. Bank Pekao S.A., Alior Bank, Millennium Bank, ING czy mBank.

Banki hipoteczne, to szczególne rodzaje banków, które mogą działać wyłącznie w formie spółki akcyjnej. Zasadniczym celem działalności takiego banku, jak sama nazwa wskazuje, jest udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką. Dodatkowo może również emitować hipoteczne lub publiczne listy zastawne, których podstawę stanowią wierzytelności banku hipotecznego.

Działalność banków hipotecznych została uregulowana w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych.

Banki hipoteczne w Polsce⁴:

• mBank Hipoteczny,
• ING Bank Hipoteczny,
• Millennium Bank Hipoteczny,
• Pekao Bank Hipoteczny,
• PKO Bank Hipoteczny.

Banki spółdzielcze w liczbie przekraczającej 500, prowadzone są w formie spółdzielni. Zrzeszone są w dwóch stowarzyszeniach: Grupa BPS (Bank Polskiej Spółdzielczości) i SGB (Spółdzielcza Grupa Bankowa).

W większości są to niewielkie banki, które nie wychodzą z działalnością poza rynek lokalny.

Banki spółdzielcze są mniej stabilne od banków komercyjnych, ale z powodzeniem działają od wielu lat na rynku polskim. Największym tego rodzajem banku w Polsce jest Krakowski Bank Spółdzielczy (KBS).

Zasady organizacji, działalności oraz zrzeszania się banków spółdzielczych określa Ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających.

Banki w Polsce z kapitałem zagranicznym

Do największych banków z kapitałem zagranicznym działającymi w Polsce należą:

1. Santander Bank Polska – podmiot dominujący Banco Santander (Hiszpania).
2. mBank – podmiot dominujący Commerz Bank (Niemcy).
3. ING Bank Śląski – podmiot dominujący ING Groep (Holandia).
4. BNP Paribas Bank Polska – podmiot dominujący BNP Paribas (Francja).
5. Bank Millenium – podmiot dominujący Banco Comercial Portugues (Portugalia).
6. Bank Handlowy w Warszawie – podmiot dominujący Citibank Overseas Investment Corporation (USA).
7. Credit Agricole Bank Polska – podmiot dominujący Credit Agricole (Francja).
8. Deutsche Bank Polska – podmiot dominujący Deutsche Bank (Niemcy).
9. Bank BPH – podmiot dominujący GE Investments Poland (USA).
10. DNB Bank Polska – podmiot dominujący DNB Bank ASA (Norwegia).
11. Nest Bank – podmiot dominujący Porto Group Holdings Limited.
12. Toyota Bank Polska – podmiot dominujący Toyota Kreditbank GmbH (Niemcy).
1. Plus Bank – podmiot dominujący Karswell Ltd (Cypr).

Co ciekawe, podmioty zagraniczne mogą oferować wybrane usługi bankowe nie prowadząc w Polsce działalności stricte bankowej. Przykładem jest np. aplikacja walutową Revolut.

Podmioty świadczące tego rodzaju usługi muszą być zarejestrowane na terenie Unii Europejskiej lub kraju z którym UE ma podpisaną stosowną umową. Równocześnie muszą spełniać wymagania tamtejszych nadzorów finansowych.

Polskie banki

Na polskim rynku zdecydowaną mniejszość stanowią banki z większościowym udziałem polskiego kapitału. Jednakże dwa największe banki w Polsce pod względem aktywów, to banki krajowe:

• PKO Bank Polski (PKO BP) – inwestorem dominującym jest Skarb Państwa, posiadający blisko 30% udziałów.
• Bank Pekao S.A. – inwestorem dominującym jest PZU oraz Polski Fundusz Rozwoju, czyli de facto Skarb Państwa.

Pozostałe „polskie banki”, w którym dominuje krajowy inwestor:

• Alior Bank – kontrolowany przez PZU,
• VeloBank (dawniej Getin Noble Bank) – kontrolowany przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny,
• SGB-Bank – kontrolowany przez 184 banki spółdzielcze zrzeszone w SGB,
• Bank Polskiej Spółdzielczości – kontrolowany przez 307 banków spółdzielczych zrzeszonych w BPS,
• Bank Ochrony Środowiska (BOŚ) – kontrolowany przez NFOŚiGW,

Jakie są największe banki w Polsce?

Jaki jest największym bank w Polsce? Pod względem aktywów, nie ma większego banku w Polsce niż PKO BP. Ma on również udziały w Banku Pocztowym.

Pozostałe miejsca pod względem aktywów zajmują:

• Bank Pekao S.A.,
• Santander Bank,
• mBank,
• ING Bank Śląski,
• BNP Paribas,
• Bank Millennium.

Suma aktywów 7. największych banków w Polsce to ponad 80% wszystkich aktywów banków.

Czy PKO BP jest dużym bankiem w Europie? Największymi bankami w Europie jest brytyjski HSBC Holdings PLC oraz francuski bank BNP Paribas SA. Aktywa każdego z nich przekraczały pod koniec 2022 r. 2 681 bln euro. PKO BP? Aktywa w przeliczeniu na euro były nieznacznie powyżej 90 mld euro⁷.

W skali Polski, PKO BP jest gigantem zatrudniającym ponad 25 tysięcy pracowników (prawie dwukrotnie więcej niż drugi największy bank w Polsce Pekao S.A.) i posiada 1255 placówek na terenie Polski.

Czy z punktu widzenia konsumenta określenie dokładnego miejsca w rankingu największych banków w Polsce nie ma żadnego znaczenia. Przede wszystkim liczy się bezpieczeństwo ulokowanych pieniędzy.

Jakie są najlepsze banki w Polsce?

Najlepszy bank w Polsce? Opinia jest najczęściej mocno subiektywna, pomimo że, często tworzone są różnego rodzaju rankingi.

Najlepsze banki w Polsce oferują szeroką gamę produktów finansowych, takich jak kredyty i pożyczki dla konsumentów i firm, konta osobiste i oszczędnościowe, lokaty, ale również proponują funkcjonalną bankowość internetową, mają wygodną aplikację mobilną, czy mogą się pochwalić dużą liczbą placówek bankowych i bankomatów.

Część banków jest ukierunkowana na konkretnego klienta lub określony sektor działalności, zwłaszcza te mniejsze banki. Starają się one dopasować ofertę do swoich możliwości, aby skutecznie konkurować z największymi podmiotami.

Nie jest zatem możliwe, aby wskazać najlepszy bank w Polsce. Konsumenci szukając kredytu gotówkowego zazwyczaj szukają banku z najtańszą propozycją, osoby prowadzące działalność gospodarczą wybiorą bank, który dedukuje szeroki wachlarz rozwiązań dla firm, a osoby mające nadwyżki finansowe chcące założyć lokatę, będą szukać oferty z najwyższym oprocentowaniem.

Nie jest zatem możliwe stworzenia rankingu najlepszych banków w Polsce, ale można pokusić się o przedstawienie rankingu banków pod względem najlepszych produktów w danej kategorii, np. najlepszych kredytów, kart kredytowych, rachunków bankowych czy lokat. Chociaż i takie zestawienia nie są pozbawione wad.

Alior Bank

Alior Bank jest stosunkowo młodym bankiem w Polsce, ponieważ działalność operacyjną rozpoczął dopiero w 2008 roku.

14 grudnia 2012 r. Alior Bank debiutuje na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, a 2 lata później akcje banku zostają włączone w skład indeksu WIG20.

Oferuje dostęp do produktów i usług poprzez blisko 900 oddziałów i placówek partnerskich oraz przez internet i aplikację mobilną. Z usług banku korzysta już ponad 4 mln klientów.

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Alior_Bank

Założony w 2008 r.
Główny akcjonariusz: PZU.
Adres siedziby: ul. Łopuszańska 38D, 02-232 Warszawa.
Strona: aliorbank.pl

mBank

mBank został utworzony w 1986 r. jako Bank Rozwoju Eksportu Spółka Akcyjna przez Radę Ministrów PRL.

Pod względem posiadanych aktywów jest 5. bankiem uniwersalnym w Polsce. Oferuje usługi bankowości detalicznej i dla segmentu Małych i Średnich Przedsiębiorstw, bankowości korporacyjnej i inwestycyjnej. Obsługuje około ponad 5 miliona klientów detalicznych w Polsce, w Czechach i na Słowacji.

Notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie od 1992 r. wchodzi w skład indeksu WIG20.

Niemiecki Commerzbank posiada 69,1% udziału w mBanku.

Założony 1986 r.
Główny akcjonariusz: Commerzbank AG.
Adres siedziby: ul. Senatorska 18, 00-950 Warszawa.
Strona: mbank.pl

PKO Bank Polski (PKO BP)

PKO BP (skrót od Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski) to największy bank uniwersalny w Polsce pod względem posiadanych aktywów. Wyróżnia się ponad 100 letnią tradycją – powstał w 1919 roku.

PKO BP jest notowany na giełdzie od 2004 roku. Największym akcjonariuszem PKO BP jest Skarb Państwa, posiadający 29,43 procent udziałów. Akcje posiadają ponadto inwestorzy instytucjonalni, tacy jak Nationale-Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny (5,17% udziału w kapitale zakładowym), Aviva Otwarty Fundusz Emerytalny (6,72% akcji), ale i inwestorzy indywidualni – 58,68%.

W skład Grupy PKO Banku Polskiego wchodzi bank PKO jako jednostka dominująca oraz jednostki zależne bezpośrednio i jednostki zależne pośrednio. Skład Grupy wg stanu na 31.12.2023 r.:

• PKO Bank Hipoteczny,
• PKO TFI,
• PKO BP BANKOWY PTE,
• PKO Leasing,
• PKO Faktoring,
• PKO BP Finat,
• PKO Ubezpieczenia,
• Kredobank.

Źródło: https://www.pkobp.pl/grupa-pko-banku-polskiego/spolki-w-grupie-pko/

Założony w 1919 r.
Główny akcjonariusz: Skarb Państwa.
Adres siedziby: ul. Puławska 15, 00-975 Warszawa.
Strona: pkobp.pl

Bank Pekao S.A.

W 1929 roku decyzją Ministerstwa Skarbu powołano Bank Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna (BPKO S.A.). Prezesem został Henryk Gruber, a pierwszym dyrektorem Emil Modrycki.

Od 1929 r. do września 1939 roku powstało 25 biur Banku Pekao. Między innymi we Francji, Argentynie, USA i Palestynie.

Wybuch wojny wymusił przeniesienie centrali banku do Francji, a po jej zakończeniu w 1945 roku, bank wznawia działalność w Polsce.

Debiut Banku na GPW nastąpił w 1998 r. W latach 1999-2017 Pekao S.A. należał do międzynarodowej grupy bankowej UniCreditdo. W 2007 roku nastąpiła fuzja Banku Pekao i wydzielonej części Banku BPH.

W 2017 ponownie większościowym właścicielem został Skarb Państwa nabywając akcje Banku Pekao S.A. przez PZU (20%) i PFR (12,8%).

Źródło: https://www.pekao.com.pl/o-banku/historia-banku.html

Założony w 1929 r.
Główny akcjonariusz: PZU S.A.
Adres siedziby: ul. Grzybowska 53/57, 00-950 Warszawa.
Strona główna : pekao.com.pl

¹ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 2324) wraz ze zmianami do ustawy https://nbp.pl/o-nbp/akty-prawne-i-dokumenty/prawo-bankowe/
² KNF: https://www.knf.gov.pl/o_nas/komisja
³ NBP: https://nbp.pl/o-nbp/
⁴ Banki – formy działalności – banki hipoteczne: https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/procesy_licencyjne/bankowy/banki/formy_dzialalnosci/bank_hipoteczny
⁵ Na podstawie zestawienia dostępnego w Wikipedii https://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_bank%C3%B3w_dzia%C5%82aj%C4%85cych_w_Polsce
⁶ https://raportroczny2022.pkobp.pl/?_ga=2.205518352.1478262723.1709540162-149015911.1670925517&_gac=1.222263914.1708241138.Cj0KCQiAz8GuBhCxARIsAOpzk8zwuJyRktC-a3ypxMFiGjUq71-IuU511-tupwFEtc48zPeARiByhPkaAh3TEALw_wcB
⁷ Bank.pl: https://bank.pl/wsrod-50-najwiekszych-bankow-w-europie-wedlug-aktywow-nie-ma-zadnego-banku-z-polski/)