Redakcja: Marek Kamiński. 2024-05-28 – ostatnia aktualizacja. Wiarygodne źródło informacji Artykuły w serwisie KredytyPorownywarka.pl są starannie opracowywane przez doświadczonych autorów, bazując na wiarygodnych źródłach. Wykorzystujemy dane z renomowanych raportów branżowych, analiz rynkowych oraz opinii ekspertów finansowych. Nasze publikacje mają charakter informacyjny i edukacyjny, nie są poradami inwestycyjnymi ani rekomendacjami finansowymi. Dążymy do dostarczania czytelnikom rzetelnej wiedzy, pomagającej w podejmowaniu świadomych decyzji finansowych..
2. Pozytywną decyzję kredytową można uzyskać, zwiększając zdolność kredytową, regularnie spłacając zobowiązania i unikając nadmiernego zadłużenia.
3. Przed złożeniem wniosku kredytowego warto sprawdzić swoją zdolność kredytową i pobrać raport z BIK.
Jednym z istotnych elementów, który jest brany pod uwagę, to liczba zapytań kredytowych składanych przez klienta w różnych bankach i firmach pożyczkowych. Częste występowanie o finansowanie może być sygnałem alarmującym o potencjalnych kłopotach finansowych lub poszukiwaniu kwot przekraczających realne możliwości spłaty. Dlatego banki przywiązują do tego aspektu dużą wagę, traktując go jako jeden ze wskaźników oceny ryzyka kredytowego.
Jednak analiza zapytań to zaledwie jeden z elementów branych pod uwagę przez analityków bankowych. Proces oceny kredytowej obejmuje szereg innych, równie istotnych czynników, które ostatecznie decydują o pozytywnej lub negatywnej decyzji. Warto zatem przyjrzeć się bliżej, w jaki sposób banki weryfikują sytuację swoich klientów przed udzieleniem finansowania.
Kluczowa rola Biura Informacji Kredytowej
Biuro Informacji Kredytowej (BIK) odgrywa kluczową rolę w procesie weryfikacji zdolności kredytowej klienta przez bank. To właśnie w bazie danych BIK gromadzone są informacje na temat historii kredytowej poszczególnych osób, stanowiące jedno z najważniejszych źródeł podczas oceny ryzyka związanego z udzieleniem finansowania.
Przed podjęciem decyzji kredytowej, bank obligatoryjnie składa zapytanie do BIK w celu uzyskania szczegółowych danych na temat dotychczasowych zobowiązań finansowych potencjalnego kredytobiorcy. Informacje te obejmują zarówno aktualne kredyty, pożyczki i karty kredytowe, jak również te spłacone w przeszłości. Analizowana jest terminowość regulowania rat i ewentualne opóźnienia w spłacie.
Na podstawie raportu z BIK, bank dokonuje oceny wiarygodności kredytowej klienta, określanej mianem scoringu. Im lepiej wypadnie ocena historii kredytowej w BIK, tym większe szanse na otrzymanie pozytywnej decyzji i korzystniejszych warunków finansowania. Dlatego dla każdego potencjalnego kredytobiorcy kluczowe jest utrzymywanie pozytywnej historii w BIK.
Scoring BIK – ocena wiarygodności
Na podstawie informacji zawartych w raporcie z Biura Informacji Kredytowej, bank dokonuje tzw. scoringu, czyli kompleksowej oceny wiarygodności kredytowej klienta. Scoring BIK stanowi swoistą „miarę zaufania”, jakim dany kredytobiorca cieszy się w oczach instytucji finansowych.
W procesie tym brane są pod uwagę zarówno aktualne zobowiązania finansowe, jak i te zaciągnięte w przeszłości. Analizie poddawane są wszelkie zobowiązania kredytowe i pożyczkowe. Kluczowymi czynnikami wpływającymi na wynik scoringu są:
- Terminowość regulowania rat i innych zobowiązań.
- Wystąpienie opóźnień w spłacie zobowiązań.
- Liczba aktualnie posiadanych kredytów i pożyczek.
Im bardziej zdyscyplinowany w obsłudze zadłużenia jest kredytobiorca, tym wyższy scoring BIK i większe zaufanie banku. Negatywnie na ocenie odbijają się natomiast wszelkie zaległości oraz wysoki ogólny poziom zadłużenia w relacji do dochodów.
Czy zapytania kredytowe mają wpływ na scoring kredytowy?
Ważnym elementem scoringu kredytowego jest analiza zapytań kredytowych składanych przez klienta w różnych instytucjach finansowych. Częste i nagminne sprawdzanie zdolności kredytowej czasami jest postrzegane jako sygnał potencjalnych problemów finansowych.
Każde zapytanie kredytowe zostaje odnotowane w raporcie kredytowym i może wpływać na obniżenie scoringu. Liczba zapytań kredytowych jest jednym z czynników branych pod uwagę przez instytucje finansowe przy ocenie ryzyka kredytowego.
Jednak nie wie wszystkie zapytania kredytowe wpływają na scoring w ten sam sposób. Zapytania składane w momencie aplikowania o kredyt, mają bezpośredni wpływ na scoring. Z kolei zapytania wykonywane przez klienta w celu porównania ofert kredytów nie mają wpływu.
Aby ograniczyć negatywny wpływ zapytań kredytowych na scoring, warto:
- składać zapytania kredytowe w krótkim czasie,
- przed złożeniem wniosku o kredyt, upewnić się, że spełnione są kryteria wymagane przez bank, co zwiększa szanse na akceptację wniosku,
- regularnie sprawdzać swój BIK, aby unikać składania niepotrzebnych zapytań.
Zapytania o kredyt w ciągu 14 dni
Wielokrotne składanie wniosków kredytowych w krótkim odstępie czasu może wpłynąć na obniżenie Twojego scoringu kredytowego. Jednak istnieje pewien margines, w którym takie działanie nie będzie miało negatywnych konsekwencji.
Jeśli w ciągu miesiąca wyślesz nie więcej niż 3 wnioski kontaktowe w sprawie kredytu, to Twoja zdolność kredytowa prawdopodobnie nie ulegnie pogorszeniu. Wynika to z faktu, że przy ubieganiu się o kredyt gotówkowy, hipoteczny czy konsolidacyjny, klienci często kontaktują się z kilkoma bankami, poszukując najkorzystniejszej oferty.
W takiej sytuacji, jeśli wszystkie wnioski zostaną złożone w przedziale maksymalnie 14 dni i zgłoszone do Biura Informacji Kredytowej (BIK), będą one traktowane jako jedno zapytanie, bez negatywnego wpływu na scoring. 1
2. Dotyczy to kredytu tego samego typu, a nie różnych kredytów i pożyczek. (np. TYLKO o kredyt gotówkowy, TYLKO o kredyt konsolidacyjny).
3. Zbyt duża liczba zapytań w krótkim czasie może wpłynąć na ocenę kredytową.
Weryfikacja sytuacji finansowej przy wniosku kredytowym
Ubiegając się o kredyt lub pożyczkę, banki przeprowadza dogłębną analizę sytuacji finansowej potencjalnego kredytobiorcy. Na ten proces składa się analiza historii kredytowej oraz weryfikacja zdolności kredytowej.
Historia kredytowa, oparta na danych z Biura Informacji Kredytowej (BIK), musi być pozytywna. Opóźnienia w spłacie przekraczające 60 dni, mogą znacząco obniżyć scoring kredytowy i uniemożliwić uzyskanie finansowania. Oczywiście wnioskodawca nie może znajdować się w żadnej z tzw. baz dłużników.
Jednak sama historia kredytowa nie jest jedynym czynnikiem branym pod uwagę. Drugim, również ważnym elementem, jest analiza aktualnej zdolności kredytowej, czyli weryfikacja źródeł i stabilności dochodów oraz ponoszonych wydatków.
Uwzględni również obciążenia finansowe, w tym inne kredyty, pożyczki, alimenty czy koszty utrzymania. Na podstawie tych danych bank oblicza wskaźniki zadłużenia, które muszą mieścić się w określonych granicach. Na przykład, miesięczna rata kredytu nie powinna przekraczać 50% dochodów netto gospodarstwa domowego.
Analizując sytuację finansową kredytobiorcy, bank musi mieć pewność, że będzie on w stanie regulować zobowiązanie zgodnie z przyjętym harmonogramem.
Aktywa do kredytu: dochody i źródła ich uzyskania
Weryfikacja źródeł i stabilności dochodów potencjalnego kredytobiorcy są niezbędne, aby określić czy deklarowane przychody są wystarczające do obsługi wnioskowanego kredytu przy jednoczesnym pokryciu bieżących kosztów utrzymania gospodarstwa domowego i przy spłacie innych zobowiązań, o ile takie są.
Szczególną uwagę przykłada się do źródła zatrudnienia, stażu pracy i rodzaju umowy. Preferowane są dochody z umowy o pracę na czas nieokreślony, ponieważ są postrzegane jako najbardziej stabilne. Jednak banki biorą również pod uwagę dochody z innych źródeł, takich jak działalność gospodarcza, umowy cywilnoprawne czy renty i emerytury.
Dochody oczywiście muszą być udokumentowane i możliwe do zweryfikowania. Banki zwracają uwagę na historię zatrudnienia, a nagłe i nieuzasadnione wzrosty dochodów mogą budzić wątpliwości.
O podwyżkę warto zadbać kilka miesięcy wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku. Naszej zdolności kredytowej nie zwiększy również np. dodatkowa umowa zlecenie zawarta kilka dni wcześniej.
Pasywa do kredytu: koszty utrzymania i inne wydatki
Przy ocenie zdolności kredytowej, stroną zmniejszającą jej wysokość, są koszty utrzymania i innych wydatków w gospodarstwie domowym.
Weryfikując wniosek kredytowy, bank dokładnie przyjrzy się wydatkom związanym z kosztami utrzymania, ale i uwzględni raty innych kredytów czy pożyczek oraz alimenty, jeżeli są płacone.
Wysokie stałe obciążenia mogą znacząco obniżyć zdolność kredytową, nawet wówczas, kiedy dochody są naprawdę wysokie.
Składając wniosek o kredyt należy przedstawić pełną i rzetelną informację na temat wszystkich ponoszonych wydatków. Zatajenie lub zaniżenie danych może skutkować odmową przyznania kredytu lub nawet są przewidziane sankcje prawne.
Porównywanie ofert kredytów i droższy kredyt
Przed złożeniem wniosku o kredyt warto dokładnie przeanalizować oferty różnych banków. Dzięki temu możesz znaleźć propozycję najlepiej dopasowaną do Twoich potrzeb. Pamiętaj, że zbyt intensywny kontakt z bankami w sprawie kredytowania w krótkim czasie, może odbić się negatywnie na ocenie kredytowej.
Zakładając negatywny scenariusz, banki mogą uznać, że potencjalny kredytobiorca ma problemy ze spłatą zobowiązań lub bezskutecznie poszukuje dodatkowego finansowania.
Oczywiście bardziej powszechny jest fakt, że szukamy możliwie najlepszej oferty kredytowej, a bez porównania ofert kredytów gotówkowych, hipotecznych czy konsolidacyjnych, tego nie da się zrobić.
Rola Biura Informacji Kredytowej (BIK) przy składaniu wniosku
Biuro Informacji Kredytowej (BIK) 2 odgrywa kluczową rolę w procesie oceny zdolności kredytowej i ryzyka kredytowego. W bazie danych BIK gromadzone są informacje o historii kredytowej klientów, które stanowią podstawę do przeprowadzenia scoringu kredytowego.
Przed podjęciem decyzji o przyznaniu finansowania, bank obligatoryjnie sprawdza historię kredytową potencjalnego kredytobiorcy w BIK. Składa w tym celu specjalne zapytanie, które trafia do bazy danych Biura.
W raporcie BIK znajdują się szczegółowe dane na temat dotychczasowych zobowiązań kredytowych, takich jak kredyty i pożyczki, karty kredytowe czy limity w kontach. Duże znaczenie ma informacja o terminowej spłacie rat i ewentualnych opóźnieniach przekraczających 60 dni.
Negatywne wpisy w BIK mogą znacząco obniżyć scoring kredytowy:
- utrudnia to uzyskanie finansowania lub
- można otrzymać kredyt, ale na gorszych warunkach lub
- wymagane będzie dodatkowe zabezpieczenie lub
- bank odrzuci wniosek.
Warto zauważyć, że wypełniając wniosek o kredyt, wnioskodawca wyraża zgodę na pobranie przez bank raportu z BIK. Jest to konieczny element procesu weryfikacji zdolności kredytowej, bez którego nie wypełnimy wniosku.
Kluczowe etapy procesu kredytowego
Podejmowanie decyzji o przyznaniu kredytu klientowi to złożony proces składający się z kilku kluczowych etapów. Bank musi dokładnie zweryfikować sytuację finansową wnioskodawcy, aby ocenić poziom ryzyka związanego z udzieleniem finansowania:
- złożenie wniosku kredytowego,
- weryfikacja wniosku wraz z dołączonymi dokumentami,
- analiza zdolności kredytowej i sprawdzenie wiarygodności kredytowej,
- wydanie decyzji.
Składanie wniosku kredytowego
Pierwszym krokiem jest złożenie przez klienta wniosku kredytowego. Może to nastąpić osobiście w placówce banku lub za pośrednictwem kanałów zdalnych, takich jak bankowość internetowa, aplikacja mobilna, poprzez infolinię lub online.
Na tym etapie wnioskodawca składa poprawnie wypełniony wniosek, w którym znajdują się istotne informacje, między innymi dotyczących celu kredytowania (jeżeli jest to kredyt), wnioskowanej kwoty, źródeł dochodów oraz posiadanych już zobowiązań finansowych.
Weryfikacja wniosku i dokumentów
Po przyjęciu wniosku kredytowego, bank przeprowadza jego szczegółową weryfikację pod kątem kompletności i poprawności dostarczonych dokumentów.
Lista wymaganych dokumentów zależy od rodzaju kredytu oraz wymagań stawianych przez bank. Mogą to być zaświadczenia o dochodach, umowy o pracę oraz inne dokumenty potwierdzające jego aktualną sytuację finansową czy stan prawny nieruchomości (przy kredytach i pożyczkach hipotecznych).
Analiza oceny kredytowej
Kluczowym etapem jest przeprowadzenie przez bank kompleksowej analizy oceny kredytowej klienta. Obejmuje ona sprawdzenie scoringu w Biurze Informacji Kredytowej, weryfikację historii kredytowej wnioskodawcy, ocenę stabilności jego dochodów oraz analizę bieżących obciążeń finansowych.
Istotne są również informacje o ewentualnych zapytaniach kredytowych składanych przez klienta w innych instytucjach finansowych.
Dopiero po wszechstronnej weryfikacji sytuacji kredytobiorcy pod różnymi kątami, bank może podjąć decyzję o przyznaniu lub odmowie finansowania.
Końcowa ocena wniosku kredytowego
Na samym początku procesu kredytowania następuje wstępna analiza wniosku kredytowego. Ostateczną decyzję wydaje analityk banku, który dokonuje całościowej oceny wnioski. Jest to kluczowy etap, na którym podejmowana jest decyzja o przyznaniu lub odmowie finansowania.
W procesie oceny zdolności kredytowej, każdy z czynników ma przypisaną określoną wagę. Banki mogą uznać, że większe znacznie ma określony element, np. stabilność dochodów, ich źródła, staż pracy. Dlatego też ocena zdolności kredytowej różni się w poszczególnych bankach dla tego samego klienta.
Analitycy bankowi wykorzystują specjalne modele scoringowe, w których uwzględniane są wszystkie zebrane informacje. Na podstawie finalnej oceny zdolności kredytowej, bank podejmuje decyzję o udzieleniu kredytu na określonych warunkach lub o odmowie finansowania.
Jeżeli wniosek został zaakceptowany, klient otrzymuje propozycję umowy, zawierającej ustalone warunki kredytowania, takie jak kwota, oprocentowanie, okres spłaty oraz wymagane zabezpieczenia.
Decyzja kredytowa i warunki finansowania
Całościowa analiza zdolności i wiarygodności kredytowej potencjalnego kredytobiorcy:
- na podstawie wniosku kredytowego oraz
- korzystając z baz wewnętrznych banku oraz
- baz zewnętrznych.
Na tej podstawie bank podejmuje decyzję. W przypadku decyzji pozytywnej, kredytobiorca otrzymuje projekt umowy kredytowej zawierającą szczegółowe warunki finansowania. Obejmuje ona wszystkie elementy wymagane przez Ustawę o kredycie konsumenckim 3. Jednocześnie warunki kredytowe są ustalane indywidualnie dla każdego klienta na podstawie oceny jego zdolności kredytowej.
Po otrzymaniu oferty kredytowej do podpisania, jest możliwość nie tylko dokładnego zapoznania się z jej warunkami, ale i podjęcia decyzji o jej zaakceptowaniu, podjęciu negocjacji zmian lub jej odrzucenia.
Co zrobić, kiedy oferta nie spełnia naszych oczekiwań, a bank nie jest skłonny do negocjacji warunków? Można zdecydować się na poszukiwania finansowania w inny banku. Jeżeli nie jesteśmy pewni umowy i jej warunków, nie powinniśmy jej podpisywać wbrew własnym intencjom.
Na koniec: ciągła weryfikacja a ryzyko kredytowe
Proces analizy zdolności kredytowej nie kończy się wraz z udzieleniem finansowania. Banki na bieżąco monitorują sytuację swoich klientów, aby minimalizować ryzyko kredytowe.
Może się to zdarzyć, zwłaszcza w przypadku udzielonego kredytu, że w regularnych odstępach czasu, klienci są proszeni o aktualizację danych dotyczących ich sytuacji finansowej. Pozwala to na bieżąco oceniać zdolność spłaty zobowiązań i podejmować odpowiednie działania w przypadku pogorszenia się sytuacji.
Banki czujnie reagują także na wszelkie sygnały ostrzegawcze, takie jak opóźnienia w spłacie rat czy pojawiające się nowe obciążenia finansowe. W zależności od skali problemu, może to skutkować renegocjacją warunków kredytu lub w skrajnych przypadkach, windykacją należności.
Pamiętaj również, aby na bieżąco sprawdzać BIK, czy nie pojawiły się opóźnienia lub inne niepokojące informacje.
1 Co wpływa na wysokość oceny punktowej: https://www.bik.pl/poradnik-bik/co-wplywa-na-wysokosc-oceny-punktowej.
2 BIK – Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Biuro_Informacji_Kredytowej.
3 Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20111260715.