Rodzaje rat kredytowych

2024-03-18 – ostatnia aktualizacja

Rata kredytu z czego się składa?

Aby zrozumieć różnice pomiędzy tymi dwoma ratami, to warto jest się przyjrzeć dwóm składnikom, z której składa się każda rata: z części kapitałowej i odsetkowej.

Część kapitałowa to spłata części kwoty pożyczonej od banku, czyli kapitału. Natomiast część odsetkowa raty to należne bankowi wynagrodzenie w postaci odsetek – wysokość uzależniona jest od oprocentowania i czasu trwania kredytu.

W zależności od proporcji części kapitałowej i odsetkowej rozróżniamy raty stałe (nazywane również ratami annuitetowymi, równymi lub uśrednionymi) oraz malejące.

Stałe raty kredytu

W przypadku rat stałych, przez cały okres spłaty kredytu, raty pozostają na takim samym poziomie (przyjmujemy, że oprocentowanie się nie zmienia). W tym przypadku część kapitałowa z każdą ratą systematycznie wzrasta.

Wartość raty jest wyliczana na podstawie wartości kapitału i odsetek należnych za cały okres kredytowania, a rata na na samym początku kredytowania składa się przede wszystkim z części odsetkowej.

W początkowym okresie spłacania kredytu, większą częścią raty stanowią odsetki, a mniejszą częścią jest kapitał. Dopiero pod koniec spłaty tech mechanizm jest odwrócony i na większą część raty składa się kapitał, a mniejszą są odsetki.

Malejące raty kredytu

Jak sama nazwa wskazuje, raty maleją wraz z kolejnym miesiącem okresu kredytowania. W odróżnieniu od rat stałych, część kapitałowa przez cały czas kredytowania jest niezmienna, w przeciwieństwie do części odsetkowej, która się zmienia na przestrzeni kolejnych spłat.

Najistotniejsze jest to, że rata jest najwyższa na samym początku spłaty kredytu, ale później – z każdą kolejną zapłaconą ratą – zmniejsza się jej wysokość.

Działają tutaj oczywiście prawa matematyki: im mniejsze jest saldo do spłaty, tym niższe będą naliczone odsetki.

Co lepsze raty stałe czy malejące?

Zasada, że przy ratach malejących łączna suma odsetek jest niższa niż w przypadku rat równych, obowiązuje w przypadku wszystkich kredytów, bez znaczenia czy jest to 2000 zł, 20 tys. zł czy 200 tys. zł.

Wynika to z prostej przyczyny: wybierając raty malejące kapitał spłacany jest szybciej, w to oznacza, że odsetki naliczane są co miesiąc, od niższej kwoty.

Jest to bardzo korzystne rozwiązanie, ale należy jednak zwrócić uwagę, że wybierając raty malejące, początkowe raty są wyższe niż te, które spłacane byłby w systemie rat stałych.

Raty kredytu malejące czy równe, czyli każdy kij ma dwa końce

Bardzo często korzyści z mniejszych kosztów odsetkowych nie mogą być zrekompensowane przez początkowe wyższe raty. Przy stałych ratach jest łatwej zaplanować domowy budżet, a poza tym raty malejące wymagają większej zdolności kredytowej, bo do jej wyliczenia przyjmuje się ratę najwyższą (pierwszą). A to oznacza, że bez odpowiednio wysokiej zdolności kredytowej będziemy musieli zmniejszyć wysokość kredytu lub wydłużyć czas spłaty.

Kiedy warto zdecydować się na raty malejące? Może zostaniesz zaskoczony, ale nie wybierając kredyt hipoteczny! Właśnie z tych przyczyn, które zostały przedstawione powyżej. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę, że:

• kredyty hipoteczne są zaciągane na dłuższy czas i na większą kwotę niż 100 tys. zł (średni kredyt hipoteczny przekracza 250 tys. zł),
• w miesiącach po zakupie mieszkania czy domu rosną również potrzeby finansowe związane np. z remontem, kupnem nowych mebli czy urządzeniem nieruchomości.

Na raty malejące warto zdecydować się wówczas, kiedy mamy odpowiednio wysoką zdolność kredytową, jak również w sytuacji, kiedy przewidujesz możliwość wcześniejszej spłaty zobowiązania.

Raty stałe okazują się korzystniejsze w przypadku niewielkich kwot kredytowych i krótkiego okresu kredytowania (patrz: przykład powyżej). Wówczas mniej widoczne są różnice pomiędzy ratami stałymi i malejącymi. Raty stałe są również często wybierane przy konsolidacji kredytowej.