2024-03-17 – ostatnia aktualizacja
Nowelizacja Kc, Kpc, Ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz Ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych została uchwalona 13 kwietnia 2018 roku. Natomiast 9 lipca 2018 r. weszła w życie przygotowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości nowelizacja ustawy – Kodeks cywilny, która skróciła okres przedawnienia roszczeń.
Rozwiązania były podyktowane odpowiedzią, jak uzasadnia MS, „na częste praktyki niektórych firm windykacyjnych„, które wykorzystując nieświadomość ludzi, skupowały przedawnione roszczenia, a następnie wnosiły do sądu powództwa o zapłatę długu. Liczyły, że w ten sposób dłużnicy spłacą zobowiązania, nie podnosząc przed sądem zarzutu przedawnienia.
Wprowadzone zmiany zobowiązują sąd do zbadania, czy roszczenie jest przedawnione. W sytuacji, kiedy po po przeprowadzonej analizie materiału dowodowego, sąd stwierdzi, że termin przedawnienia już upłynął, to oddali powództwo. Dodatkowo w ustawie znajduje się zapis, upoważniający sąd – w wyjątkowych sytuacjach – po rozważeniu interesów obu stron, aby nie uwzględniać upływu terminu przedawnienia.
Przedawnienie się długów – do 6 lat
Za sprawą nowelizacji podstawowy termin przedawnienia roszczeń został skrócony z 10 do 6 lat. Nie zmienił się natomiast okres przedawnienia w przypadku roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz dotyczących świadczeń okresowych (np. czynsz najmu i dzierżawy) wynosi 3 lata.
Termin przedawnienia długu liczony jest od dnia wymagalności, tj. od dnia w którym mieliśmy spełnić swoje świadczenie. Koniec biegu przedawnienia ustawa przyjmuje ostatni dzień roku kalendarzowego, w którym upływa termin.
Natomiast w sytuacji, kiedy sąd stwierdzi o istnieniu roszczenia w wyroku lub ugodzie, z chwilą uprawomocnienia się tej decyzji zaczyna biec ponownie termin przedawnienia: wynosi on 6 lat (lub 3 lat w przypadku roszczeń dotyczących świadczeń okresowych).
Egzekucja sądowa i administracyjna z rachunku bankowego
Zgodnie z ustawą, zajęta kwota na rachunku bankowym nie może trafić na konto komornika lub np. urzędu skarbowego wcześniej niż po upływie 7 dni. Jest to czas, w którym dłużnik może wnieść powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego. Pozwala to na ewentualne wyjaśnienie sprawy.
Nie jest to możliwe tylko w sytuacji, kiedy komornik zajmuje rachunek bankowy, by ściągnąć należne alimenty lub zasądzoną od dłużnika rentę. W takiej sytuacji bank jest zobowiązany bezzwłocznie przekazać zajętą kwotę komornikowi.
Pomimo tego, że obowiązuję zmiany weszły w życie już ponad roku temu, to nadal wiele osób, nie wie kiedy dług się przedawnia.
Przedawnienie roszczeń, czyli… nie spłacam długu?
Istotą przedawnienia jest to, że po upływie terminu przedawnienia osoba (przedsiębiorca), przeciwko której przysługuje takie roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, powołując się na upływ tego czasu. Należy jednak pamiętać, że niespłacone zobowiązanie nie wygaśnie „ot tak„. Termin przedawnienia roszczenia zależy od rodzaju niespłacanej należności.
Tak jak to zostało napisane powyżej, z przedawnieniem mamy do czynienia w sytuacji, kiedy upłynie określony w ustawie termin dochodzenia należności na drodze powództwa cywilnego. W takiej sytuacji dłużnik może odmówić spełnienia roszczenia, ale tylko w sytuacji, jeżeli w tym czasie wierzyciel nie podejmie w stosunku do niego odpowiednich kroków prawnych.
Pamiętaj! Przedawniony dług „nie znika”, ale wciąż istnieje w obrocie prawnym i wierzyciel może upominać się o jego spłatę.
Terminy przedawnienia długów:
Przedawnienia długów po 1 roku:
- mandaty i roszczenia z tytułu umowy przewozu,
- przedwstępne umowy sprzedaży.
Przedawnienia długów po 2 latach:
- roszczenia przedsiębiorcy wynikające z niezapłaconej przez klienta faktury,
- roszczenia z tytułu umowy sprzedaży,
- roszczenia dostawcy z tytułu zrealizowanej dostawy,
- roszczenia wynikające z zawartej umowy o dzieło (licząc od daty oddania dzieła),
- roszczenia powstałe z tytułu świadczonych usług telekomunikacyjnych,
- roszczenia wynikających z zawartej umowy o prowadzenie rachunku bankowego (przedawnienie liczone jest od dnia, w którym debet powinien być spłacony).
Przedawnienia długów po 3 latach:
- należności powstałe w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej,
- należności dotyczące kar umownych, które zawarte zostały w sporządzonej między kontrahentami umowie,
- niezapłacone lub niezwrócone przedpłaty lub zaliczki,
- roszczenia w związku z zawartą umową o pracę,
- umowa ubezpieczeniowa,
- zobowiązania wynikające z tytułu umowy kredytu (pożyczki) (przedawnienie liczone jest od dnia w którym powstał obowiązek spłaty),
- zadłużenie na karcie kredytowej,
- roszczenia z tytułu spłaty czynszu,
- zobowiązania podatkowe – co do zasady po 3 latach (licząc od końca roku kalendarzowego w którym nastąpiło powstanie obowiązku podatkowego).
Przedawnienia długów po 5 latach:
- zobowiązania powstające z mocy prawa: podatki dochodowe, podatek VAT czy podatki od czynności cywilnoprawnych.
Przedawnienia długów po 6 latach:
- długi spadkowe (o ile wierzyciel nie podejmie czynności zmierzających do odzyskania należności).
Czy przedawnionego długu nie można już odzyskać?
Wierzyciel może zadać sobie pytanie, czy jest jakakolwiek możliwość odzyskania długu, chociaż dług się już przedawnił?
Kodeksu cywilnego stwierdza, że przedawnienie jest tożsame z wygaśnięciem zobowiązania. Ale wierzyciel, może starać się, aby nawet w sytuacji, kiedy dłużnik nie spłaca zobowiązania, zobowiązanie nie przedawniło się. Aby nie doszło do takiej sytuacji, należy przerwać jego bieg.
Art. 123. Kc § 1 wymienia przypadki przerwania biegu przedawnienia:
1) każda czynność (np. pozew) przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.<
Bardzo często złożenie pozwu czy przesłanie wezwania do zapłaty jest wystarczające, aby odzyskać należność.
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;
3) przez wszczęcie mediacji.
Czy warto jest czekać na przedawnienie długu?
Każdy, kto zaciąga kredyt lub pożyczkę dobrze wie, że zaciągnięte zobowiązania należy spłacać (najlepiej w terminie). Czekać, aż się dług przedawni, to czekać bardzo długo: 2 lata, to ponad 720 dni, 6 lat – pond 2200. W tym czasie sprawa trafi do sądu, zostaną naliczone karne odsetkami, koszty postępowania sądowego. Sprawą zajmie się komornik.
Już wiemy, że przedawnienie roszczenia może wcale nie nastąpić, dlatego najlepiej jest nie dopuścić do powstania roszczenia lub należy podjąć mediacje z wierzycielem. Tylko w ten sposób można podpisać aneks do umowy i ustalić nowy harmonogram spłaty.
W przypadku kiedy mamy kilka kredytów i pożyczek bankowych, możemy zastanowić się nad kredytem konsolidacyjnym i „połączyć” te zobowiązania w jeden kredyt, z niższą ratą. Owszem, w ogólnym rozrachunku wyjdzie drożej, ale mniejsza rata pozwoli odzyskać nam płynność finansową.
Posiadanie w swoim „finansowym CV” niespłaconych kredytów, pożyczek i innych zobowiązań, nie tylko obniża naszą wiarygodność kredytową (BIK), ale skutkuje i tym, że w nie otrzymamy w przyszłości żadnego kredytu, pożyczki, kredytu ratalnego, karty kredytowej czy limitu w rachunku. Jeżeli nasze dane znajdą się na „liście dłużników” (np. BIG) nie otrzymamy również telefonu na abonament.
Wyrzucanie do śmieci korespondencji od wierzyciela, nie odpowiadanie na wezwania do zapłaty, ignorowanie prób kontaktu ze strony wierzyciela, to najgorsze wyjście z takiej sytuacji. Przedawnienie może być zawsze skutecznie przerwane i biec w nieskończoność.