Kredyt gotówkowy a inflacja. Co rośnie, a co spada?

Redakcja: Marek Kamiński. 2024-08-31 – ostatnia aktualizacja. Wiarygodne źródło informacji Artykuły w serwisie KredytyPorownywarka.pl są starannie opracowywane przez doświadczonych autorów, bazując na wiarygodnych źródłach. Wykorzystujemy dane z renomowanych raportów branżowych, analiz rynkowych oraz opinii ekspertów finansowych. Nasze publikacje mają charakter informacyjny i edukacyjny, nie są poradami inwestycyjnymi ani rekomendacjami finansowymi. Dążymy do dostarczania czytelnikom rzetelnej wiedzy, pomagającej w podejmowaniu świadomych decyzji finansowych..

Bez znaczenia, czy wybierasz niewielki kredyt gotówkowy na 2000 zł na 12 miesięcy czy 30 tys. zł na 6 lat, to do takiego obciążenia, jaki jest spłata zobowiązania, należy się dobrze przygotować.

Kiedy nastąpiła pierwsza podwyżka stóp procentowych na przestrzeni ostatnich 5 lat? W październiku 2021 r. Od tego czasu stopa referencyjna wzrosła od najniższego poziomu 0,1 proc. do 5,75 proc. (2024).

O wpływie wyższych stóp procentowych zrobiło się głośno zwłaszcza w odniesieniu do kredytów hipotecznych, które w większości są oprocentowane stopą zmienną, ale ten „problem” dotyczy również i kredytów gotówkowych, konsolidacyjnych, a zwłaszcza limitów w kontach i kart kredytowych.

Jeżeli jesteśmy zdecydowani na zaciągnięcie kredytu gotówkowego (i każdego innego), należy się do tego odpowiednio przygotować, aby poradzić sobie z takim miesięcznym obciążeniem.

Czym jest inflacja?

Inflacja to zjawisko ekonomiczne, które dotyka każdego z nas, często niezauważalnie, ale konsekwentnie. W najprostszym ujęciu, jest to proces systematycznego wzrostu cen towarów i usług w gospodarce w danym okresie (np. miesięcznym, kwartalnym lub rocznym). Jednak nie każda podwyżka cen automatycznie oznacza inflację.

By precyzyjnie zmierzyć to zjawisko, ekonomiści posługują się koncepcją „koszyka konsumpcyjnego„. Jest to zestaw produktów i usług reprezentujących typowe wydatki przeciętnego gospodarstwa domowego. W Polsce, Główny Urząd Statystyczny monitoruje ceny około 1400 pozycji z około 35 tysięcy punktów sprzedaży i usług, tworząc kompleksowy obraz zmian cenowych.

Koszyk ten obejmuje szeroki wachlarz kategorii – od żywności i napojów bezalkoholowych, poprzez przez napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe, odzież i obuwie, użytkowanie mieszkania lub domu, nośniki energii, transport, zdrowie, a kończąc na edukacji, rekreacji i kulturze.

Zrozumienie inflacji jest kluczowe, gdyż jej skutki odczuwamy wszyscy – wpływa ona na siłę nabywczą naszych pieniędzy, oszczędności oraz decyzje finansowe. Dlatego też śledzenie wskaźnika inflacji pomaga nam lepiej planować budżet i podejmować świadome decyzje ekonomiczne.

Jakie czynniki wpływają na inflację?

Jednym z głównych czynników inflacji jest nierównowaga między podażą pieniądza a ilością dostępnych dóbr i usług. Gdy w obiegu znajduje się więcej pieniędzy niż towarów do nabycia, ich ceny naturalnie wzrastają. Dlatego banki centralne, w tym polski NBP, starają się kontrolować ilość pieniądza w gospodarce, balansując między stymulowaniem wzrostu a utrzymaniem stabilności cen.

Dynamiczny rozwój gospodarczy może również napędzać inflację. W okresach prosperity firmy często podnoszą ceny, reagując na zwiększony popyt. Jednocześnie, rosnące koszty produkcji, takie jak wzrost cen surowców czy presja płacowa, mogą zmuszać przedsiębiorstwa do podnoszenia cen swoich produktów i usług, aby utrzymać rentowność.

Polityka pieniężna odgrywa również kluczową rolę, a decyzje podejmowane przez bank centralny o zwiększeniu podaży pieniądza lub obniżeniu stóp procentowych mogą prowadzić do wzrostu inflacji. Niższe stopy procentowe zachęcają do zwiększonego kredytowania i wydatków, co może prowadzić do presji inflacyjnej.

Warto również zwrócić uwagę na czynniki zewnętrzne, takie jak globalne trendy ekonomiczne czy zmiany kursów walutowych. W zglobalizowanej gospodarce, wydarzenia na arenie międzynarodowej mają coraz większy wpływ na krajowe wskaźniki inflacji.

Czym są stopy procentowe?

Stopy procentowe to kluczowe narzędzie polityki monetarnej, które ma daleko idący wpływ na gospodarkę i finanse osobiste.

Co to jest stopa procentowa? W najprostszym ujęciu, to cena pieniądza – koszt, jaki musi ponieść pożyczający za korzystanie z cudzego kapitału przez określony czas.

W Polsce, to Rada Polityki Pieniężnej, organ Narodowego Banku Polskiego, ustala poziom stóp procentowych. Decyzje RPP mają kolosalny wpływ na cały sektor finansowy. Gdy stopy rosną, kredyty gotówkowe i każde inne stają się droższe, a oszczędzanie bardziej atrakcyjne. Z kolei ich obniżka zachęca do inwestycji i pobudza konsumpcję.

Wśród różnych typów stóp, szczególnie istotna jest stopa referencyjna. Określa ona minimalną rentowność bonów skarbowych NBP i bezpośrednio wpływa na koszty kredytów w bankach komercyjnych. To właśnie ta stopa jest najczęściej omawiana w kontekście zmian polityki monetarnej.

Stopy procentowe są potężnym instrumentem ekonomicznym. Mogą być wykorzystywane do walki z recesją poprzez stymulowanie inwestycji przy niskich stopach, lub do hamowania przegrzanej gospodarki i inflacji przez ich podnoszenie. Zrozumienie mechanizmu stóp procentowych jest kluczowe dla każdego, kto chce świadomie zarządzać swoimi finansami w dynamicznym otoczeniu ekonomicznym.

W jaki sposób inflacja i stopy procentowe są ze sobą powiązane?

Inflacja i stopy procentowe to dwa ściśle powiązane ze sobą zjawiska ekonomiczne, tworzące swoisty tandem w zarządzaniu gospodarką. Ich wzajemna relacja jest kluczowa dla stabilności finansowej kraju.

Banki centralne, w tym Narodowy Bank Polski, wykorzystują stopy procentowe jako główne narzędzie do kontrolowania inflacji. NBP przyjął cel inflacyjny na poziomie 2,5%, z dopuszczalnym odchyleniem o 1 punkt procentowy w obie strony. To właśnie ten cel stanowi punkt odniesienia dla decyzji dotyczących stóp procentowych.

Gdy inflacja zaczyna przekraczać założony poziom, bank centralny zazwyczaj reaguje poprzez zmianę stóp procentowych.

Ta delikatna równowaga między inflacją a stopami procentowymi wymaga ciągłego monitorowania i dostosowywania polityki monetarnej. Zrozumienie tej zależności jest kluczowe nie tylko dla ekonomistów, ale i dla każdego, kto chce świadomie podejmować decyzje finansowe w zmiennym otoczeniu gospodarczym.

Inflacja a podwyższenie stóp procentowych

Gdy inflacja zaczyna wymykać się spod kontroli, Rada Polityki Pieniężnej sięga po swoje najskuteczniejsze narzędzie – podwyżkę stóp procentowych. Jest to mechanizm, który ma na celu ochłodzenie przegrzanej gospodarki i zahamowanie wzrostu cen.

Podwyższenie stóp procentowych działa jak hamulec, ale w tym przypadku jest to hamulec ekonomiczny. Banki centralne pożyczają drożej pieniądze bankom komercyjnym, co z kolei przekłada się na wyższe oprocentowanie kredytów dla konsumentów i firm. W efekcie, zaciąganie pożyczek staje się mniej atrakcyjne, co ogranicza wydatki i inwestycje.

Jednocześnie, wyższe stopy procentowe zwiększają atrakcyjność oszczędzania. Ludzie chętniej lokują pieniądze na lokatach czy kontach oszczędnościowych, zamiast je wydawać. To prowadzi do zmniejszenia ilości pieniądza w obiegu, co w teorii powinno przyczynić się do spowolnienia wzrostu cen.

Należy jednak pamiętać, że efekty podwyżki stóp procentowych nie są natychmiastowe. Proces ten wymaga czasu i może prowadzić do spowolnienia gospodarczego. Dlatego decyzje o podwyżkach stóp są zawsze starannie rozważane, biorąc pod uwagę szeroki kontekst ekonomiczny i potencjalne skutki dla różnych sektorów gospodarki.

Inflacja a obniżka stóp procentowych

Obniżka stóp procentowych jest stosowana głównie w okresach spowolnienia gospodarczego lub deflacji. Gdy gospodarka potrzebuje impulsu, Rada Polityki Pieniężnej może zdecydować się na ten krok, aby pobudzić aktywność ekonomiczną.

Niższe stopy procentowe przekładają się na tańszy pieniądz w gospodarce. Banki komercyjne mogą pożyczać środki od banku centralnego po niższym koszcie, co z kolei prowadzi do obniżenia oprocentowania kredytów dla firm i konsumentów. To sprawia, że zaciąganie pożyczek staje się bardziej atrakcyjne.

Efektem takiej polityki jest zwiększenie płynności na rynku. Przedsiębiorcy chętniej inwestują w rozwój swoich firm, tworząc nowe miejsca pracy. Konsumenci z kolei mają większą skłonność do wydawania pieniędzy, a nie oszczędzania, co napędza popyt wewnętrzny.

Jednak obniżka stóp procentowych to broń obosieczna. Choć może stymulować wzrost gospodarczy, niesie ze sobą ryzyko nadmiernego wzrostu inflacji w przyszłości.

Inflacja a kredyt gotówkowy

Relacja między inflacją a kredytem gotówkowym jest złożona i nie zawsze intuicyjna. Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że inflacja działa na korzyść kredytobiorców – w końcu z czasem realna wartość pożyczonej kwoty maleje. Jednak rzeczywistość ekonomiczna jest bardziej skomplikowana.

W okresach wysokiej inflacji banki stają przed zwiększonym ryzykiem. Aby je zrekompensować, podnoszą marże kredytowe, co bezpośrednio przekłada się na wyższy koszt pożyczek dla klientów. Dodatkowo, gdy inflacja wymyka się spod kontroli, Rada Polityki Pieniężnej zwykle reaguje podwyżką stóp procentowych. To z kolei prowadzi do dalszego wzrostu kosztów kredytów, szczególnie tych o zmiennym oprocentowaniu.

W efekcie, paradoksalnie, wysoka inflacja często prowadzi do zwiększenia realnego obciążenia kredytobiorców. Raty kredytów rosną, czasem szybciej niż wynagrodzenia, co może powodować trudności w spłacie zobowiązań.

Warto też pamiętać, że niepewność ekonomiczna towarzysząca wysokiej inflacji może skłaniać banki do zaostrzenia kryteriów przyznawania kredytów. W rezultacie, w okresach wysokiej inflacji nie tylko trudniej jest uzyskać korzystne warunki kredytowe, ale sama dostępność kredytów może być ograniczona.

Dlatego, rozważając zaciągnięcie kredytu gotówkowego w czasie podwyższonej inflacji, należy dokładnie przeanalizować swoją sytuację finansową i zdolność do spłaty zobowiązania w dłuższej perspektywie, biorąc pod uwagę potencjalne zmiany w gospodarce.

W jaki sposób zmiana stóp procentowych wpływa na koszt kredytu?

Zmiana stóp procentowych ma znaczący wpływ na koszt kredytu, szczególnie w przypadku kredytów o zmiennym oprocentowaniu. Aby zrozumieć ten mechanizm, należy przyjrzeć się strukturze oprocentowania kredytu.

Oprocentowanie kredytu składa się z dwóch głównych elementów:

• wskaźnika referencyjnego (w Polsce najczęściej WIBOR) oraz
• marży banku.

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to stopa procentowa, po której banki pożyczają sobie nawzajem pieniądze na rynku międzybankowym. Jest on ściśle powiązany z decyzjami Rady Polityki Pieniężnej dotyczącymi stóp procentowych.

Gdy Rada Polityki Pieniężnej podnosi stopy procentowe, WIBOR zazwyczaj rośnie, co przekłada się na wzrost oprocentowania kredytów. W konsekwencji, raty kredytów stają się wyższe.

Odwrotna sytuacja ma miejsce, gdy stopy procentowe są obniżane – wtedy WIBOR spada, co najczęściej prowadzi do zmniejszenia rat kredytowych.

Warto zauważyć, że marża banku, będąca drugim składnikiem oprocentowania, pozostaje stała przez cały okres kredytowania i jest zyskiem banku. Jest ona ustalana indywidualnie dla każdego klienta na podstawie oceny jego zdolności kredytowej i polityki banku.

Zmiana stóp procentowych ma największy wpływ na kredyty długoterminowe, takie jak kredyty gotówkowe i kredyty konsolidacyjne na 7-10 lat, kredyty hipoteczne do 30 lat. Nawet niewielka zmiana stóp procentowych może znacząco wpłynąć na całkowity koszt kredytu w perspektywie kilkunastu lub kilkudziesięciu lat. Dla kredytobiorców oznacza to, że powinni być przygotowani na potencjalne wahania wysokości rat w trakcie spłacania kredytu.

Warto również rozważyć możliwość wyboru kredytu o stałym oprocentowaniu, który zapewnia większą przewidywalność kosztów, choć zazwyczaj wiąże się z wyższym początkowym oprocentowaniem.

Inflacja a rata kredytu – jak wpływa?

Rosnąca inflacja teoretycznie działa na korzyść kredytobiorców, zmniejszając realną wartość ich długu. Każda spłacana rata reprezentuje bowiem mniejszą siłę nabywczą niż w momencie zaciągnięcia zobowiązania.

Jednak rzeczywistość nie jest tak prosta. Inflacja oddziałuje na kredyty dwutorowo:

1. Obniża realną wartość spłat, co pozornie ułatwia obsługę długu.
2. Prowadzi do wzrostu nominalnych stóp procentowych, co może zwiększyć wysokość rat.

Problem pojawia się, gdy wzrost kosztów życia wyprzedza tempo wzrostu dochodów. W takiej sytuacji, mimo że wartość długu relatywnie maleje, kredytobiorcy mogą mieć trudności z regulowaniem zobowiązań. Dzieje się tak, ponieważ większa część ich budżetu jest pochłaniana przez codzienne wydatki.

Dodatkowo, w odpowiedzi na rosnącą inflację, banki centralne często podnoszą stopy procentowe. To z kolei może prowadzić do wzrostu rat kredytów o zmiennym oprocentowaniu, niwelując potencjalne korzyści wynikające z inflacji.

Przykładowa zmiana oprocentowania kredytu gotówkowego 15 tysięcy złotych – podwyżka stóp procentowych i oprocentowanie kredytu w górę o 1,5%:

Warto też pamiętać, że w okresach wysokiej inflacji możliwości refinansowania kredytu mogą być ograniczone. Banki, chcąc zabezpieczyć się przed ryzykiem inflacyjnym, mogą zaostrzać kryteria przyznawania nowych kredytów lub oferować mniej korzystne warunki.

Dlatego, planując długoterminowe zobowiązania kredytowe, kluczowe jest uwzględnienie potencjalnych scenariuszy inflacyjnych i ich wpływu na osobisty budżet. Elastyczność finansowa i odpowiednie bufory bezpieczeństwa mogą okazać się niezbędne w zarządzaniu kredytem w zmiennym otoczeniu ekonomicznym.

Inflacja a kredyt gotówkowy – SŁOWNICZEK

• Inflacja – zjawisko ekonomiczne polegające na systematycznym wzroście ogólnego poziomu cen w gospodarce w określonym czasie.
• Deflacja – proces przeciwny do inflacji, charakteryzujący się spadkiem przeciętnego poziomu cen w gospodarce.
• Cel inflacyjny – pożądany poziom inflacji wyznaczony przez bank centralny, w Polsce wynoszący 2,5% z dopuszczalnym odchyleniem ±1 punkt procentowy.
• Koszyk konsumpcyjny – zestaw dóbr i usług reprezentujących wydatki typowego gospodarstwa domowego, służący do obliczania wskaźnika inflacji.
• Rada Polityki Pieniężnej – organ NBP odpowiedzialny za kształtowanie polityki monetarnej, w tym ustalanie wysokości stóp procentowych.
• Stopa procentowa – wyrażony procentowo koszt pożyczenia kapitału na ustalony okres, płacony przez pożyczkobiorcę pożyczkodawcy.
• Realna stopa procentowa – stopa procentowa skorygowana o wpływ inflacji, odzwierciedlająca rzeczywisty koszt kapitału.
• Oprocentowanie (RSO) – wyrażony procentowo koszt kredytu, najczęściej w skali rocznej, doliczany do spłacanych rat.
• Oprocentowanie rzeczywiste RRSO – wskaźnik obrazujący całkowity koszt kredytu w ujęciu rocznym, uwzględniający wszystkie opłaty związane z zobowiązaniem.
• Marża kredytowa – składnik oprocentowania kredytu ustalany indywidualnie przez bank na podstawie oceny ryzyka kredytowego klienta.
• WIBOR – wskaźnik oprocentowania pożyczek międzybankowych na polskim rynku, administrowany przez GPW Benchmark.
• Część kapitałowa – podstawowa kwota kredytu, bez uwzględnienia odsetek, stanowiąca bazę do obliczania rat.
• Kredyt o stałym oprocentowaniu – kredyt, którego oprocentowanie pozostaje niezmienne przez określony w umowie okres.
• Kredyt o oprocentowaniu zmiennym – kredyt, którego oprocentowanie podlega okresowym zmianom w zależności od czynników rynkowych.
• Kredyt hipoteczny – długoterminowe zobowiązanie finansowe przeznaczone na zakup, budowę lub remont nieruchomości.
• Kredyt gotówkowy – forma finansowania o dowolnym przeznaczeniu, udzielana przez instytucje finansowe w formie gotówki.

Zanim zdecydujesz się wziąć kredyt gotówkowy. Pamiętaj!

1. Koszt kredytowy jest elementem każdego kredytu. Składają się na niego najczęściej odsetki (oprocentowanie nominalne) oraz koszty dodatkowe, np. prowizja i ubezpieczenie.

2. W przypadku kredytów krótkoterminowych (od kilku miesięcy do ok. 12) większy wpływ na całkowity koszt kredytu mają koszty pozaodsetkowe (najczęściej stałe – niezależne od czasu kredytowania).

3. Długoterminowy kredyt gotówkowy z oprocentowaniem zmiennym jest uzależniony od spadków i wzrostów stóp procentowych, które na przestrzeni wielu lat z pewnością będą się wzajemnie przeplatać. To spowoduje, że raty kredytów będą się zmieniać, podobnie jak i całkowity koszt kredytu.

4. Kredyt z oprocentowaniem stałym jest zazwyczaj wyżej oprocentowany niż kredyt z oprocentowaniem zmiennym. Wysokość raty (równej) nie zmieni się niezależnie jak mocno wzrośnie lub spadnie stopa referencyjna ustalana przez NBP. Koszt całkowity kredytu jest znany w momencie podpisywania umowy i będzie taki sam w chwili płatności ostatniej raty (pod warunkiem, że raty płaciliśmy zgodnie z harmonogramem, bez opóźnień i nadpłacania).

5. W momencie, kiedy stopy procentowe rosną, Twoja zdolność kredytowa maleje.

6. Zaciągnięcie takiego samego kredytu gotówkowego z ratami malejącymi wymaga większej zdolności kredytowej niż dla rat równych. Jednak koszt całkowity jest wówczas mniejszy, w porównaniu do kredytu z ratami równymi, kiedy za kredyt zapłacimy więcej.

7. Nawet najbardziej poważane autorytety nie są w stanie przewidzieć co stanie się w przyszłości. Nikt nie zagwarantuje Tobie, że wzięcie kredytu z oprocentowaniem zmiennym, kiedy stopy procentowe są na wysokim poziomie (bo kiedyś zaczną spadać), jest lepszym rozwiązaniem od kredytu z oprocentowaniem stałym.

8. Porównanie kredytów gotówkowych, to możliwość tańszego wyboru. Zwracaj uwagę na koszt całkowity kredytu, bo im jest on mniejszy w porównaniu z takich samym kredytem w innym banku, to po prostu mniej będziesz musiał oddać.

9. Wybór kredytu gotówkowego nie jest skomplikowany, ale jeżeli nie czujesz się na siłach w przeanalizowaniu oferty, to skontaktuj się z z doświadczonym ekspertem kredytowym lub decydując się na kredyt w konkretnym banku, dokładnie zapytaj o wszystko doradcę bankowego.

10. Pożyczaj zawsze tyle, ile faktycznie potrzebujesz – nigdy więcej, na zapas, bo może się przydać.

11. Zanim podpiszesz umowę – dokładnie ją przeczytaj i wyjaśnij wszystkie wątpliwości, jeżeli takie się pojawią.

12. Raty kredytowe może nadpłacać, a kredyt możesz spłacić wcześniej. Sprawdź tylko w jakiej sytuacji bank może pobrać prowizję za wcześniejszą spłatę kredytu.

Podstawowe stopy procentowe oraz wysokość inflacji sprawdzisz na stronie Narodowego Banku Polskiego: https://nbp.pl.
Dodatkowe informacje i porady nie tylko w temacie inflacji znajdziesz na następujących stronach:

• Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów https://www.uokik.gov.pl/edukacja.php.
• Komisja Nadzoru Finansowego https://www.knf.gov.pl.
• Biuro Informacji Kredytowej https://www.bik.pl.
• Związek Banków Polskich https://www.zbp.pl.
• Europejski Urząd Statystyczny https://ec.europa.eu/eurostat.

Artykuł zawiera linki afiliacyjne do banków.