Koszty kredytowe, które ponosimy w związku z kredytem, a RRSO

Publikacja: 2019-09-02. Redakcja: Marek Kamiński. 2024-04-17 – ostatnia aktualizacja

Oczywiście oprocentowanie nominalne nie jest jedynym kosztem całkowitym kredytu, jednocześnie pamiętając, że czym innym jest nominalne oprocentowanie kredytu (RSO), a czym innym rzeczywiste (RRSO).

Jakie elementy składają się na całkowity koszt kredytu?

Na całkowity koszt kredytu składają się wszystkie koszty, które konsument musi ponieść w związku z zaciągnięciem kredytu.

Najczęściej są to:

1. Odsetki, które wynikają z oprocentowania nominalnego. Jest to suma kosztów odsetkowych naliczonych lub przewidywanych. W przypadku kredytów z oprocentowaniem zmiennym, ta kwota może ulec zmianie wraz ze zmianą parametru oprocentowania.
2. Opłaty dodatkowe – dodatkowe koszty związane z uruchomieniem kredytu, na przykład opłata przygotowawcza.
3. Prowizje.
4. Marże.
5. Wszystkie inne koszty usług dodatkowych, które są niezbędne do uzyskania kredytu.

RRSO, czyli Roczna Rzeczywista Stopa Oprocentowania

Co to jest RRSO? Ustawowo określona miara całkowitego kosztu kredytu konsumpcyjnego, ujęta w procentach w stosunku rocznym.

Definicję RRSO zawiera art. 5 pkt 12 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2011 r. nr 126, poz. 715 ze zm.). Źródło: http://prawo.sejm.gov.pl

W RRSO są uwzględnione wszystkie koszty kredytu, jakie poniesiemy (np. odsetki, prowizje, ubezpieczenia i inne dodatkowe opłaty).

To właśnie dzięki RRSO możemy porównać kredyty i pożyczki bankowe (i niebankowe) i w ten sposób wybrać najtańszy kredyt na cele konsumpcyjne. Banki, SKOK-i i firmy pożyczkowe są zobligowane przepisami prawa do informowania o RRSO. Dlatego w reklamach oraz w formularzach informacyjnych kredytów konsumpcyjnych musi zostać zamieszczona informacja dotycząca wielkości RRSO.

Jakich opłat nie uwzględnia się w koszcie całkowitym?

W całkowitym koszcie kredytu nie znajdziemy opłat, które nie są pobierane przez bank i nie są bezpośrednio związane uruchomieniem kredytu. Wykluczone są również te koszty, które związane są z nieterminową spłatą zobowiązania, ewentualnych przyszłych zmian w warunkach umowy kredytowej, jak również nie są uwzględniane koszty zmienne związane z obsługą zobowiązań walutowych.

W koszcie całkowitym nie są uwzględniane:

1. Koszty zmian kursowych walut w przypadku zobowiązań zaciągniętych i spłacanych w walutach obcych, a które bezpośrednio wpływają na ratę kredytu.
2. Kary za nieterminową spłatę, czyli opłaty za opóźnienia w spłacie, takie jak: odsetki karne, monity przypominające o niespłaconej racie wysyłane sms-em, mailowo lub listownie.
3. Opłaty za prowadzenie rachunku bankowego i obsługę związanych z nim kart. Obecnie większość kredytów jest obsługiwana z poziomu konta ROR kredytobiorcy, a nie oddzielnych kont.
4. Koszty produktów cross-sellingowych, czyli produktów oferowanych w związku z kredytem – sprzedawanych „przy okazji”. Są to między innymi: konta oszczędnościowe, lokaty, ubezpieczenia nieobowiązkowe czy karty kredytowe.
5. Opłaty, jeżeli są przez bank pobierane, za przedterminową spłatę zobowiązań, jak nadpłata lub całkowita wcześniejsza spłata kredytu.
6. Koszty związane z uzyskaniem dokumentacji kredytowej, takie jak: wypisy oraz wyrysy, wyciągi z konta czy założenie księgi wieczystej w sądzie.

Jakie koszty składają się na całkowity koszt kredytu hipotecznego?

Kredyt hipoteczny jest długoterminowym zobowiązaniem finansowym przeznaczonym przede wszystkim na zakup, budowę, remont lub adaptację nieruchomości do celów mieszkaniowych, która to staje się jednocześnie zabezpieczeniem kredytu.

Ponieważ umowa o kredyt hipoteczny jest zawierana na bardzo długi czas, nawet i na kilkadziesiąt lat, to całkowity koszt takiego zobowiązania będzie również bardzo duży. Należy zatem dokładnie zrozumieć elementy składające się na całkowity koszt kredytu hipotecznego i wpływ na cenę kredytu.

Co prawda kredyt hipoteczny cechuje się niższym oprocentowaniem w porównaniu do kredytu gotówkowego, ale należy zauważyć, że dla kredytu gotówkowego maksymalny czas kredytowania wynosi 10 lat, a dla hipotecznego może to być i 35 lat.

Różnica w całkowitym koszcie odsetkowym, nawet przy takiej samej wysokości kredytu i przy niższym oprocentowaniu dla kredytu hipotecznego, dla 10 lat i 35 lat będzie znacząca!

Z kredytem hipotecznym wiąże się dodatkowo obowiązek dostarczenia wielu dokumentów i koniecznych warunków do spełnienia. Z tego też względu koszty dodatkowe, poza samymi odsetkami, które musi ponieść przyszły kredytobiorca, są naprawdę duże.

Podstawowe elementy, które stanowią składowe całkowitego kosztu kredytu hipotecznego:

1. Oprocentowanie nominalne roczne – złożone z marży banku oraz zmienne stawki WIBOR. Oprocentowanie kredytu hipotecznego może być zmienne lub okresowo stałe. Podstawa do wyliczania odsetek.
2. Prowizja banku – opłata za udzielenie kredytu. Jej wysokość zależy od wartości kredytu i nie zawsze jest pobierane przez banki.
3. Ewentualne obowiązkowe ubezpieczenia kredytu – takie jak ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, ubezpieczenie pomostowe (zwracane), ubezpieczenie na życie jednego z kredytobiorców, ubezpieczenie nieruchomości, czy ubezpieczenie na wypadek utraty pracy. Często są one kredytowane, co nie tylko zwiększa całkowitą kwotę kredytu, ale i całkowity koszt.

Jakie koszty nie są wliczane do całkowitego kosztu kredytu hipotecznego?

Do całkowitej kwoty kosztu związanego z kredytem hipotecznym nie wlicza się:

1. Ubezpieczenie nieruchomości, które jest kupowane osobno, w której bank nie pośredniczy.
2. Nieobowiązkowe ubezpieczenie na życie.
3. Nieobowiązkowe ubezpieczenie od utraty pracy.
4. Koszty związane z wyceną nieruchomości, tzw. operat szacunkowy.
5. Opłaty notarialne, takie jak opłata za umowę przedwstępną, podpisanie aktu przeniesienia własności, odpisy aktów notarialnych.
6. Opłaty sądowe związane z założeniem księgi wieczystej oraz ustanowieniem hipoteki.
7. Podatek od Czynności Cywilnoprawnych (PCC) przy zakupie nieruchomości z rynku wtórnego (2% od wartości nieruchomości).
8. Dodatkowe opłaty, takie jak wydanie wypisów i wyrysów, wyciągi z kont bankowych, zaświadczenia bankowe, prowizja dla agenta biura nieruchomości, itp.

Warto zauważyć, że również standardowe koszty, które nie zostały wymienione, nie są wliczone w całkowity koszt kredytu hipotecznego.

Jak obliczyć całkowity koszt kredytu?

Obliczanie całkowitego kosztu każdego kredytu, czy to hipotecznego czy gotówkowego, wymaga znajomości terminologii bankowej oraz zrozumienia różnych czynników wpływających na koszty zobowiązania. Potrzebny będzie również kalkulator.

Nie ma jednego uniwersalnego wzoru na obliczenie całkowitego kosztu kredytu, ponieważ zależy on od wielu czynników, takich jak :

• rodzaj kredytu,
• wysokość kredytu,
• okres kredytowania,
• oprocentowania rocznego nominalnego (RSO),
• rodzaj rat (stałe, malejące).

Ale w zasadzie nie ma konieczności samodzielnego jego wyliczania, ponieważ można skorzystać z pomocy ekspertów bankowych w trakcie rozmowy o udzieleniu finansowania. Doradcy wyliczy wszystko co trzeba, łącznie z ratą i sprawdzeniem zdolności kredytowej.

Warto także zauważyć, że przy produktach kredytowych zabezpieczonych na hipotece nieruchomości, obliczenie kosztów całkowitych jest dużo bardziej skomplikowane niż przy kredycie gotówkowym. Dlatego warto skorzystać z pomocy specjalistów lub korzystać z dostępnych narzędzi online (które nie są jednak najlepszym wyborem).

Całkowity koszt kredytu a RRSO

RRSO, czyli Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania, jest wskaźnikiem ułatwiającym porównywanie różnych ofert kredytowych.

Wyrażony jest procentowo (np. RRSO 21,64%), który określa całkowity koszt kredytu w stosunku do wysokości kredytu, w ujęciu rocznym. RRSO uwzględnia oprocentowanie nominalne – RSO (a nie odsetki), prowizje, jak i inne opłaty związane z zaciągnięciem kredytu.

Natomiast całkowity koszt kredytu jest wyrażony w walucie, w której jest udzielany kredyt, czyli dla większości kredytobiorców będą to złotówki (PLN). Obejmuje on również wszystkie koszty, ale całościowo, za cały okres kredytowania. Do kosztu całkowitego są wliczane odsetki, a nie oprocentowanie nominalne, jak to ma miejsce dla RRSO.

Porównując RRSO lub całkowite koszty kredytów można sprawdzić, która oferta, przy takich samych parametrach (jednakowy okres kredytowania, ta sama wysokość kredytu i ten sam rodzaj rat) jest korzystniejsza cenowo.

Warto jednak zaznaczyć, że RRSO ma pewne ograniczenia i czasami nie może uwzględniać wszystkich poszczególnych kosztów kredytu, zwłaszcza w przypadku długoterminowych zobowiązań. Niektóre opłaty mogą być pobierane (lub nie pobierane) tylko w okresie początkowym, co może zawyżyć (zaniżyć) wartość wskaźnika. Dlatego też, przy ocenie oferty kredytowej, warto uwzględniać zarówno RRSO, jak i całkowity koszt kredytu.

Czy warto porównywać oferty pod kątem kosztu całkowitego?

Oczywiście, że warto porównywać oferty kredytów z uwzględnieniem zarówno kosztu całkowitego, jak i RRSO. Oba parametry umożliwiają szybkie i skutecznie porównanie ofert kredytowych pod względem ceny.

Uświadomiony potencjalny kredytobiorca nie złapie się na hasło reklamowe „tani kredyt” i nie wybierze takiej propozycji bez porównanie jej z inną, chociażby tylko jedną, ofertą z innego banku. To właśnie RRSO czy koszt całkowity ma pomóc w dokonaniu lepszego, a tym samym i korzystniejszego wyboru.

Brak prowizji czy brak innych opłat przy danym kredycie, bank może zrekompensować sobie wyższym oprocentowaniem nominalnym czy koniecznością wykupienia ubezpieczenia. Działa to również i oczywiście w drugą stronę. Dlatego należy posługiwać się wskaźnikiem RRSO i kosztem całkowitym.

Dodatkowo należy zwracać uwagę nie tylko na koszt zobowiązania, jest on oczywiście bardzo ważny, ale także warto sprawdzić inne warunki na jakich jest udzielane finansowanie, np.: jakie są opłaty dodatkowe, elastyczność umowy czy wysokość raty.

Podsumowując, całkowity koszt kredytu oraz RRSO są bardzo pomocne przy porównywaniu ofert i należy na nie zawsze zwracać uwagę. Ważne jest także zrozumienie wszystkich warunków umowy oraz dopasowanie ich do własnych potrzeb i możliwości finansowych.

Zanim zaczniesz porównywać kredyty i podpiszesz umowę

1. Przeanalizuj dokładnie czy masz zdolność kredytową – zwłaszcza, jeżeli zamierzasz pożyczyć pieniądze w firmie pożyczkowej.
2. Realnie oceń swoje potrzeby oraz możliwości spłaty zobowiązania w kolejnych miesiącach i latach (suma spłacanych rat nie powinna przekraczać 60% dochodów netto – po odjęciu stałych wydatków i opłat). Jeżeli spodziewasz się dużych wydatków w najbliższej przyszłości, zastanów się dwa razy, czy taki kredyt będziesz mógł spłacać bez komplikacji.
3. Porównaj kredyty i pożyczki wg RRSO i kosztów całkowitych, aby wybrać taniej.
4. Wybierz odpowiedni rodzaj rat kredytowych (raty równe lub malejące).
5. Przeczytaj dokładnie umowę kredytową, zanim ją podpiszesz.

Czy całkowity koszt to to samo, co oprocentowanie kredytu (RSO)?

Całkowity koszt kredytu, wyrażony procentowo w postaci RRSO, nie jest tożsamy z oprocentowaniem nominalnym kredytu RSO.

RRSO zawiera wszystkie koszty pobierane przez bank przy udzielaniu kredytu, zatem wliczone jest również RSO (oprocentowanie nominalne roczne).

W przypadku kredytów gotówkowych, może się zdarzyć, że RRSO będzie równe oprocentowaniu tylko wtedy, kiedy jedynym elementem kosztów kredytowych jest oprocentowanie.

¹ Zgodnie z Ustawą z 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim oraz Kodeksem Cywilnym.

Aktualizacja wpisu:
Koszty kredytowe, a RRSO,
kwiecień 2024.