2022-07-05 – ostatnia aktualizacja
Nie tak dawno, bo jeszcze kilka tygodni temu, Polacy chętnie korzystali z różnych produktów kredytowych i pożyczkowych, począwszy od pożyczek niebankowych, a kończąc na kredytach hipotecznych. Skutki epidemii są już widoczne na rynku.
Banki oraz firmy pożyczkowe zaostrzyły warunki finansowania. Jednocześnie konsumenci zaczęli zadawać sobie pytanie: czy warto ryzykować i wziąć kredyt nie będąc pewnym stabilności finansowej?
Najdroższe produkty kredytowe oferowane przez banki, to przede wszystkim kredyty i pożyczki gotówkowe. A te są najczęściej udzielane przez instytucje finansowe (zarówno banki, jak i SKOK-i). Jednocześnie są one najbardziej powszechne, w każdym miesiącu pojawiają się nowe propozycje, również w promocji.
Przykład kredytu gotówkowego na 15 tys. zł na 36 miesięcy (bez kredytowanych kosztów). RRSO: 12,20%. Oprocentowanie stałe 9,00%. Całkowity koszt kredytu 2 600,23 zł, w tym: prowizja 525 zł, odsetki 2 075,23 zł.
Przykład dla karty kredytowej: całkowita kwota limitu kredytowego (bez kredytowanych kosztów) wynosi 5 tys. zł. RRSO: 10,48 %, przy założeniu, że limit został wykorzystany w całości przez dokonanie jednej transakcji w miesiącu i został spłacony w ratach miesięcznych w ciągu 36 miesięcy. Całkowita kwota do zapłaty: 5 509,32 zł, oprocentowanie zmienne 3,32%. Całkowity koszt limitu kredytowego: 809,32 zł, w tym: opłata za wydanie karty 180 zł, odsetki 629,32 zł.
Kredyt odnawialny w ROR (limit kredytowy w ROR): 4.900 zł. Okres kredytowania 60 miesięcy. RRSO wynosi 13,47%. Oprocentowanie nominalne zmienne 8%. Całkowity koszt kredytu: 2.807,50 zł, w tym: odsetki 1 960 zł, prowizja za 73,50 zł, prowizja za odnowienie linii kredytowej 294 zł, koszty usług dodatkowych 480 zł.
Raport o stabilności systemu finansowego NBP
NBP w „Raporcie o stabilności systemu finansowego”1 z grudnia 2019 r. wskazywał, że banki powinny przeanalizować swoje podejście do wyceny ryzyka związanego z portfelem kredytów konsumpcyjnych, zwłaszcza kredytów na wysokie kwoty i udzielane na dłuższe terminy. Zwrócono uwagę na szczegółową analizę i jednoczesne weryfikowanie celu, na jaki jest zaciągane zobowiązanie. Konkluzja jest taka, że zwiększa się prawdopodobieństwo zmian stóp procentowych i dochodów kredytobiorcy w długim terminie, a to powinno skłonić banki do znacznie ostrożniejszego podejścia w ocenie zdolności kredytowej klienta.
NBP we wspomnianym raporcie zwraca uwagę, że rok 2019, charakteryzował się:
- wysokim wzrostem gospodarczym,
- korzystną sytuacją na rynku pracy,
- niskimi stopami procentowymi,
- nadwyżkami kapitałowymi banków.
Wymienione czynniki sprzyjały akcji kredytowej w bankach. Obecnie sytuacja uległa diametralnej zmianie, czego konsekwencją jest znaczne zaostrzenie kryteriów, jak i warunków udzielania kredytów i pożyczek poprzez podwyższanie marż kredytowych, obniżanie maksymalnych kwot kredytu oraz skrócenie maksymalnego okresu kredytowania.
Niebankowe pożyczki internetowe
Sytuacja w jakich znalazły się firmy pożyczkowe w III kwartale 2020 roku jest zdecydowanie gorsza niż w latach ubiegłych. Nie tylko, że zmniejszył się popyt na tego rodzaju produkty, ale:
- kolejne obniżki stóp procentowych oraz ograniczenie kosztów pozaodsetkowych, spowodowało, że firmy pożyczkowe bardzo mocno ograniczyły podaż,
- wiele z nich stanęło na granicy opłacalności prowadzonej działalności gospodarczej. Przeczytaj: Zanim pożyczysz w firmie pożyczkowej.
Zdecydowana większość udzielonych w 2019 r. pożyczek, stanowiły krótkoterminowe do 1000 zł (2020 r. raport Biura Informacji Kredytowej). W okresie styczeń–marzec 2020 r. firmy pożyczkowe przyznały o (-5,9%) mniej pożyczek niż w analogicznym okresie w ubiegłym roku. W ujęciu wartościowym udzieliły finansowania na kwotę niższą o (-12,5%).2
Biorąc pod uwagę nowe okoliczności w jakich muszą działać wymieniowe podmioty, wydaje się bardzo prawdopodobne, że oferty tzw. chwilówek do 30 dni nie tylko zostaną mocno ograniczone, ale i ich maksymalna wysokość zostanie obniżona (co jest już widoczne na rynku).
Z pożyczek pozabankowych korzystają głównie osoby, które nie mają wystarczającej zdolności kredytowej oraz dobrej historii kredytowej pozwalającej uzyskać finansowanie w bankach lub SKOK-ach.
Korzystanie z tego rodzaju produktów niekoniecznie musi doprowadzić wpadnięcia w spiralę zadłużenia. Przyczyną kłopotów finansowych jest najczęściej nadmierne zadłużenie, nagła utrata lub ograniczenie źródła dochodów czy wzrost wydatków.
Czytaj dalej: Nie panikuj, czyli jak poradzić sobie z nadmiernym zadłużeniem.
1 Raport o stabilności systemu finansowego. Narodowy Bank Polski, grudzień 2019 r.
2 Newsletter BIK o rynku pożyczkowym. Dzień publikacji: 30.04.2020 r.