Jaka jest różnica między kredytem a pożyczką?

Redakcja: Marek Kamiński. 2024-05-30 – ostatnia aktualizacja. Wiarygodne źródło informacji Artykuły w serwisie KredytyPorownywarka.pl są starannie opracowywane przez doświadczonych autorów, bazując na wiarygodnych źródłach. Wykorzystujemy dane z renomowanych raportów branżowych, analiz rynkowych oraz opinii ekspertów finansowych. Nasze publikacje mają charakter informacyjny i edukacyjny, nie są poradami inwestycyjnymi ani rekomendacjami finansowymi. Dążymy do dostarczania czytelnikom rzetelnej wiedzy, pomagającej w podejmowaniu świadomych decyzji finansowych..

„Wziąłem kredyt” – tak często mówimy, a tak naprawdę skorzystaliśmy z pożyczki… W życiu codziennym oba te terminy są używane zamiennie, chociaż pomiędzy pożyczką a kredytem zachodzą istotne różnice pod względem formalnym, celu przeznaczenia, oprocentowania i dostępności.

Zanim zdecydujemy się na zaciągnięcie konkretnego zobowiązania, należy:

• dokładnie zrozumieć zasadę jego działania i na co można go przeznaczyć,
• przeanalizować propozycje różnych instytucji finansowych, które oferują dany produkt,
• porównać oferty i wybrać tą, która najlepiej odpowiada naszym potrzebom.

Kredyt a pożyczka – podstawowe informacje

Zaciągając kredyt lub pożyczkę gotówkową, hipoteczną czy konsolidacyjną, niewiele osób uświadamia sobie, że każdy z tych produktów różni się od siebie w sposób zasadniczy. Kredyt gotówkowy nie jest tym samym co pożyczka gotówkowa, podobnie jak kredyt hipoteczny różni się znacząco od pożyczki hipotecznej, a kredyt konsolidacyjny od pożyczki konsolidacyjnej.

W praktyce konsument, który szuka pieniędzy na sfinansowanie konkretnego celu, z reguły nie przywiązuje uwagę czy chce skorzystać z kredytu czy pożyczki gotówkowej.

Co jest mało pocieszające, błędy, które są popełnianie – głównie odnosi się to do pożyczek i kredytów gotówkowych – nie dotyczą tylko zwykłych konsumentów, ale i co gorsza, bankowców i ekspertów finansowych. Niejednokrotnie można usłyszeć o kredycie gotówkowym w firmach pożyczkowych (!) czy kredycie na dowolny cel.

W mowie potocznej oba określenia są często stosowane zamienne, a kredyt gotówkowy stał się synonimem pożyczki gotówkowej, i odwrotnie. Składając jednak podpis na umowie i zakładając, że ją dokładnie przeczytałeś, już na samym początku znajdą się informacje, jaki jest to produkt – kredyt czy pożyczka?

Dlaczego warto wiedzieć, czym różni się kredyt od pożyczki?

Podstawowa wiedza dotycząca różnic pomiędzy kredytem, a pożyczką jest istotna z kilku powodów. To przede wszystkim:

1. Realizacja celu finansowania. Znając podstawowe różnice pomiędzy kredytem a pożyczką oraz znając produkty kredytowe oferowane przez banki oraz pożyczkowe oferowane przez instytucje pożyczkowe, skuteczniej wybierzemy ten, który jest dostosowany do naszych celów. Inny kredyt jest wybierany w przypadku zakupu mieszkania, inny wówczas kiedy zamierzamy skonsolidować kredyty i pożyczki.
2. Koszty finansowania. Koszty całkowite kredytu i pożyczki różnić się mogą w zasadniczy sposób w zależności od tego, jaki produkt zostanie wybrany. Inne koszty zostaną naliczone w przypadku pożyczki gotówkowej, inne w przypadku pożyczki gotówkowej hipotecznej, a jeszcze inne w przypadku kredytu hipotecznego.
3. Wysokość finansowania. Górna granica finansowania – pomijając zdolność kredytową – zależy od rodzaju produktu, który wybierzemy. Aby zrealizować swoje zamierzenia, warto jest wnioskować odpowiednio dopasowany produkt. Przy karcie kredytowej kwota maksymalna będzie znacząco niższa niż przy pożyczce gotówkowej. Pomiędzy kredytem a pożyczką gotówkową w banku kwota maksymalna jest podobna, ale w porównaniu banku i firmy pożyczkowej online różnica jest bardzo duża.
4. Gdzie pożyczasz. Różnica pomiędzy kredytem, a pożyczką dotyczy również tego, kto pożycza – w jakiej instytucji złożysz wniosek o pożyczkę, a w której o kredyt. Czy wiesz, że nie każdy podmiot może udzielić kredytu?

Podstawowe różnice pomiędzy kredytem, a pożyczką zostały zaprezentowane w poniższej tabeli. Szczegóły w dalszej części materiału.

Czym się różni kredyt od pożyczki? Przepisy prawne

Kredyt to dwustronna umowa między bankiem a kredytobiorcą, która ma charakter pieniężny – jej przedmiotem są wyłącznie środki pieniężne. Drugą stroną umowy może być konsument, ale i osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą lub duże przedsiębiorstwo.

Kwestie związane z kredytem uregulowane są ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r., poz. 1376 ze zm.).

Ustawa definiuje pojęcie kredytu. Kredyt jest umową, na mocy której bank zobowiązuje się:

• oddać do dyspozycji kredytobiorcy środki pieniężne,
• na czas określony,
• z przeznaczeniem na ustalony cel.

Kredytobiorca z kolei zobowiązuje się do:

• skorzystania z środków na warunkach, które zostały zdefiniowane w umowie kredytowej,
• zwrotu kwoty kredytu wraz z odsetkami w wyznaczonych terminach,
• zapłaty ewentualnej prowizji za udzielenie kredytu.

Prawo bankowe w szczegółach precyzuje kształt umowy kredytowej. Musi ona zostać zawarta na piśmie oraz zawierać określone w ustawie elementy. Powinna dokładnie precyzować strony umowy kredytowej, np. w przypadku kredytów konsumenckich będzie to bank oraz konsument (klient indywidualny). Do wymaganych elementów każdej umowy kredytowej należą:

• kwota i waluta udzielonego kredytu,
• cel na jaki zostają przekazane pieniądze,
• zasady i termin spłaty zobowiązania,
• wysokość oprocentowania nominalnego i warunki jego zmiany,
• sposób zabezpieczenia kredytu (jeżeli takie zostanie ustanowione),
• warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Umowa kredytowa musi być sformułowana w sposób przejrzysty i zrozumiały, aby kredytobiorca mógł w pełni zrozumieć swoje zobowiązanie wobec banku. Brak któregokolwiek z wymaganych elementów może skutkować nieważnością umowy.

Decydując się na kredyt należy mieć pełną świadomość, że finansowanie to nie jest za darmo i wiąże się z dodatkowymi kosztami. Jakie to mogą być koszty?

Całkowity koszt kredytu to suma wszystkich opłat, które kredytobiorca jest zobowiązany ponieść na rzecz kredytodawcy w związku z zawarciem umowy kredytowej. W szczególności są to odsetki, a dodatkowo mogą to być prowizje, marże, a także koszty usług dodatkowych, o ile są niezbędne do uzyskania środków finansowych, np. obowiązkowe ubezpieczenie.

Całkowity koszt kredytu powinien być jasno określony w umowie i przedstawiony kredytobiorcy przed jej podpisaniem.

Należy mieć na uwadze, że nie każdy wnioskodawca kredyt otrzyma. Możliwość uzyskania finansowania jest weryfikowana w procesie analizy zdolności kredytowej potencjalnego kredytobiorcy.

Instytucje finansowe nie tylko są zobowiązane przez prawo do jej przeprowadzenia, i robią to bardzo dokładnie, ale jednocześnie minimalizują ryzyko przyznania złego kredytu, przy jednoczesnej ochronie wnioskodawcy, z którego spłatą miałby on kłopoty.

Co ciekawe, a o czym wielu kredytobiorców nie wie, już po przyznania kredytu, jeśli kredytobiorca nie wywiązuje się z warunków umowy, to bank ma prawo:

• obniżyć kwotę finansowania lub nawet
• wypowiedzieć umowę.

W celu zabezpieczenia swoich interesów, banki często wymagają dodatkowych zabezpieczeń, takich jak hipoteka, poręczenie lub gwarancja. Stanowią one formę zabezpieczenia należności w przypadku braku spłaty ze strony kredytobiorcy.

Czym się różni pożyczka od kredytu?

Pożyczka (tak ogólnie) jest czynnością polegająca na udzieleniu przez instytucję lub osobę fizyczną, określonej sumy pieniędzy lub przedmiotów, pożyczkobiorcy. Warunkiem koniecznym jest aby przedmiot pożyczki był własnością pożyczkodawcy, a nie należał do osób trzecich. Nie można zatem pożyczyć czegoś, co do nas nie należy.

Podstawowe kwestie związane z pożyczkami zostało precyzje uregulowane w starej już ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93).

Dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość.

Zatem w odróżnieniu od kredytu, przedmiotem pożyczki mogą być nie tylko środki pieniężne, ale i przedmioty, ale muszą zostać one sprecyzowane.

Kolejna różnica, która odróżnia pożyczkę od kredytu jest taka, że w sytuacji, kiedy przedmiotem pożyczki są pieniądze, to nie jest konieczne określenie celu, na które zostaną one wydane.

Pożyczka może zostać udzielona na ściśle oznaczony czas, ale i na czas nieoznaczony – bez konkretnej daty zwrotu środków, czy przedmiotów. Jednak w tym przypadku, dłużnik zobowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni od daty wypowiedzenia umowy przez pożyczkodawcę (Art. 723 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz.U. z 1964 r. nr 16 poz. 93.).

Pożyczka może zostać udzielona odpłatna lub bezpłatnie – zależy to tylko od umowy pomiędzy obiema stronami. Nie jest zatem wymagane naliczanie odsetek, prowizji czy innych kosztów dodatkowych. Zasady ustalają pomiędzy sobą pożyczkodawca oraz pożyczkobiorca.

W przypadku pożyczek nie ma również obowiązku sporządzania jej na piśmie – możliwa jest zatem dowolna forma: można spisać ją na serwetce, jak i zawrzeć ustnie.

Gdzie po pożyczkę, a gdzie po kredyt?

Na rynku pożyczek i kredytów jest wiele różnych produktów i podmiotów, które je udzielają. Ważne jest również zrozumienie tego, jaki podmiot może udzielić oba te produkty.

Udzielanie kredytów jest czynnością bankową sensu stricto (art. 5 ust. 1 ustawy Prawo bankowe). Może być wykonywane wyłącznie przez banki. W tym przypadku jest jeden wyjątek, kiedy przepisy dają możliwość udzielania kredytów również innemu podmiotowi, np. SKOK-om, na mocy ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych ( Art. 69 ust. 2 ustawy Prawo bankowe z dnia 29.08.1997 r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 1376 ze zm.).

Czy oznacza to, że każde zobowiązanie, które zostanie zaciągnięte w banku będzie kredytem? Nie, ponieważ banki maja możliwość udzielania również pożyczek, w sytuacji, kiedy do dyspozycji mają środki pochodzą z ich środków własnych.

Wszystkie inne instytucje finansowe nie będące bankami, nie oferują zatem kredytów, ale pożyczki gotówkowe. A środki są udzielane z wkładów własnych (a nie z depozytów), innych pożyczek, obligacji, itp.

Konkluzje i podsumowanie na koniec

Niezależnie od tego na jaki produkt się zdecydujesz, czy to będzie kredyt czy pożyczka, zaciągasz zobowiązanie, który podlega zwrotowi. Krótko mówiąc, zadłużasz się na określoną kwotę i czas.

Wyjaśniło się, że nie tylko zachodzą zasadnicze różnice pomiędzy obydwoma produktami, ale i umowy nie są równoznaczne i wywołują inne konsekwencje finansowe i prawne.

Główne różnice zachodzące pomiędzy kredytem i pożyczką:

1. Przedmiot umowy. Dla kredytu mogą to być wyłącznie środki pieniężne, a dla pożyczki zarówno pieniądze, jak i przedmioty oznaczone co do gatunku.
2. Podmiot udzielający finansowania. Pożyczki może udzielić osoba fizyczna, bank, firma pożyczkowa – w zasadzie każdy, kto jest właścicielem pożyczanych środków. Kredyty udzielane są przez banki oraz instytucje podlegające szczególnym przepisom prawnym.
3. Przeznaczenie środków. Pieniądze z kredytu przekazane na cel zapisany w umowie. Z pożyczki mogą być wydane na dowolny cel.
4. Dysponent środków. W przypadku kredytu środki pieniężne są przekazywane do czasowej dyspozycji kredytobiorcy – nie stają się one jego własnością! Natomiast dla umowy pożyczki, własność pożyczanej kwoty zostaje przeniesiona na pożyczkobiorcę .

Źródła:

Prawo bankowe: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19971400939.
Kodeks cywilny: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19640160093.
Ustawa o kredycie konsumenckim: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20111260715.