Jakie formalności należy przeprowadzić i jakie dokumenty przygotować nabywając mieszkanie? Po zakupie mieszkania musimy się zgłosić do:
- Urzędu Miasta lub Gminy,
- Urzędu Skarbowego,
- Zarządcy nieruchomości lub spółdzielni,
- Dostawcy mediów.
Zgłoszenie zakupu mieszkania w Urzędzie Miasta lub Gminy
Zgłoszenia nabycia nieruchomości dokonuje się u wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Należy sorzystać z formularza IN-1 „Informacja o nieruchomościach i obiektach budowlanych”.
Bardzo ważne! Należy korzystać wyłącznie ze wzoru, który udostępnia dana instytucja – właściwa dla regionu, w którym znajduje się kupowana przez Ciebie nieruchomość. Konsekwencją złożenia informacji podatkowej na innym wzorze, oznacza, że organ uzna, że nie dopełniłeś obowiązku zgłoszenia zakupu mieszkania!
Co należy zrobić z drukiem IN-1? Do 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie obowiązku podatkowego, a więc m.in. od dnia nabycia mieszkania (lub innej nieruchomości), podatnik (również i zwolniony z opodatkowania) zobowiązany jest do dokonania zgłoszenia do odpowiedniego urzędu.
- Wypełnij druk IN-1 – „Informacja o nieruchomościach i obiektach budowlanych”.
- Złóż druk w gminie: osobiście lub drogą pocztową (przesyłając dokument jako list polecony) lub online przez ePUAP.
- Poczekaj na decyzję dotyczącą wysokości naliczonego podatku.
- Zapłać podatek w kasie lub przelewem online na konto gminy.
Decyzje o wysokości podatku od nieruchomości i terminie jego uiszczenia, właściwy urząd (a nie Urząd Skarbowy) dostarcza listem poleconym, którego odbiór należy pokwitować.
Zgłoszenie zakupu mieszkania do urzędu skarbowego
Fakt nabycia mieszkania należy zgłosić do urzędu skarbowego. Dlaczego należy to zrobić? Oczywiście chodzi o nałożenia obowiązku płacenia podatku od nieruchomości.
1. Kupując mieszkanie z rynku wtórnego powstaje obowiązek zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Wysokość podatku wynosi 2% wartości rynkowej nieruchomości. Jeżeli mieszkanie nabywane jest od dewelopera, to taka transakcja opodatkowana jest 23% stawką VAT-em zawartą w cenie nabycia nieruchomości i wówczas kupujący nie płaci PCC.
Nie bez znaczenia jest również sposób finansowania zakupu mieszkania.
2. Jeżeli korzystasz z kredytu hipotecznego, to ustanawiając hipotekę na nieruchomości, zobowiązany jesteś do zapłacenia dodatkowego podatku PCC. Wynosi on 0,1% wartości wierzytelności (zwykła hipoteka) lub 19 zł (hipoteka kaucyjna).
Hipoteka kaucyjna. Wartość hipoteki na dzień jej ustanowienia nie jest znana. Jej zmiany są sukcesywne wraz ze zmianą stóp procentowych.
Decyzja o wysokości ustalonego podatku od nieruchomości właściwy urząd (nie urząd skarbowy!) dostarcza listem poleconym, którego odbiór należy pokwitować.
3. Natomiast decyzja o wysokości podatku od nieruchomości na dany rok podatkowy jest dostarczana za pośrednictwem poczty lub od pracownika urzędu. Również i w tym przypadku konieczne jest pokwitowanie odbioru.
W decyzji podatkowej znajdziesz informacje m.in. o:
- wysokości podatku od nieruchomości,
- terminie, w którym powinien być opłacony.
Jeśli podatek za dany rok będzie mniejszy niż 100 zł, to całość zapłacisz do 15 marca. Natomiast większy można uregulować w 4 ratach: do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada.
Co w sytuacji, kiedy decyzję otrzymasz po wskazanym terminie płatności? Na uregulowanie raty masz 14 dni od odebrania dokumentu.
Podatek można zapłacić w kasie gminy, przelewem na konto lub u inkasenta, czyli osoby wyznaczonej przez gminę.
Dodatkowe informacje dotyczące PCC znajdziesz na stronie rządowej: https://www.gov.pl/web/gov/zaplac-podatek-od-czynnosci-cywilnoprawnych.
Co się stanie, jeżeli nie zgłosisz nabycia mieszkania?
Nie dopełnienie obowiązku zgłoszenia zakupu mieszkania narusza przepisy Kodeksu karnego skarbowego. Osoba taka podlega odpowiedzialności karnoskarbowej (art. 54 § 1).
Niezgłoszenie w wyznaczonym terminie nabycia nieruchomości (a także zmian, wpływających na wysokość podatku), zostanie uznane przez urząd za uchylanie się od obowiązku opodatkowania i narażanie na straty Skarbu Państwa. Co za to grozi?
- kara grzywny – do 720 stawek dziennych,
- kara pozbawienia wolności lub
- obie kary jednocześnie.
Zakup mieszkania na kredyt. Wpis hipoteki w sądzie rejonowym
Kupując mieszkanie, dom lub inną nieruchomość na kredyt hipoteczny kredytobiorca musi ustanowić na rzecz banku hipotekę umowną w dziale IV księgi wieczystej.
Można to zrobić samodzielnie lub może to zrobić za Ciebie notariusz. Należy wypełnić formularz KW-WPIS i dostarczyć go do najbliższego Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania (wydział Ksiąg Wieczystych). Opłata sądowa za ustanowienie hipoteki to 200 zł.
Zgłoszenie się do zarządcy nieruchomości
Dotyczy to sytuacji zakupu mieszkania z rynku wtórnego lub pierwotnego, kiedy już zawiązała się wspólnota mieszkaniowa. Konieczne jest zgłoszenie się do zarządcy budynku lub jego administracji, ponieważ po podpisaniu umowy stajesz się członkiem wspólnoty mieszkaniowej. W tym momencie przechodzą na Ciebie opłaty administracyjne, jak i pozostałe obowiązki.
Dostawcy mediów, czyli prąd i gaz
Nowy właściciel mieszkania nie musi martwić się o podpisywanie umów z dostawcą wody czy siecią grzewczą MPEC. Zrobi to za niego zarządca budynku lub deweloper, do których należy ten obowiązek. Nowego lokatora interesuje w zasadzie podpisanie tylko umowy z dostawcą prądu.
Do załatwienia tych formalności wymagane są:
- dowód tożsamości: dowód osobisty lub paszport,
- akt własności nieruchomości,
- Karta Danych Technicznych (tzw. „Zielona karta”). Otrzymasz ją od dewelopera w momencie odbioru mieszkania. W karcie znajdują się m.in. informacje dotyczące typów i liczby przyłączy, niezbędne do realizacji zlecenia.
Co, jeżeli mieszkanie zostało zakupione na rynku wtórnym? Poinformuj dostawców prądu i gazu (jeżeli media są podłączone do budynku) o tym, że jesteś nowym właścicielem. Podpisz z nimi umowy, jeśli poprzedni właściciel ich nie rozwiązał. Taka informacja powinna znaleźć się w protokole zdawczo-odbiorczym.
Zakup mieszkania i podpisanie umowy, to nie wszystko. Uzyskanie kredytu hipotecznego, to również nie koniec. Jest jeszcze kilka formalności, o których zostało powyżej, a które należy załatwić, aby nareszcie w spokoju usiąść w nowym mieszkaniu.
Gdzie zgłosić zakup mieszkania od dewelopera
Zakup mieszkania od dewelopera wiąże się z podobnymi formalności, jak przy zakupie na rynku wtórnym, które należy dopełnić po podpisaniu aktu notarialnego. Nowy właściciel nieruchomości musi odwiedzić kilka instytucji, aby prawidłowo zarejestrować nabycie nieruchomości.
Pierwszym krokiem jest wizyta w urzędzie miasta lub gminy właściwym dla lokalizacji mieszkania. Tam należy zgłosić fakt zakupu, co jest istotne z punktu widzenia ewidencji nieruchomości i przyszłych zobowiązań podatkowych.
Jeśli zakup był finansowany kredytem hipotecznym, konieczna jest również wizyta w banku. Instytucja finansowa musi zostać poinformowana o sfinalizowaniu transakcji, co może mieć wpływ na uruchomienie środków lub warunki umowy kredytowej.
W przypadku nieruchomości wybudowanych na gruntach w użytkowaniu wieczystym, nabywca zobowiązany jest do zgłoszenia zakupu w Zarządzie Mienia Skarbu Państwa. Jest to kluczowe dla prawidłowego naliczania opłat za użytkowanie wieczyste.
Należy również przypomnieć, że przy zakupie nieruchomości od dewelopera, podatek VAT jest już wliczony w cenę mieszkania (8% dla lokali do 150 m2, 23% dla większych). Dodatkowo, nabywca musi uiścić podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC), który w przypadku nowych mieszkań wynosi obecnie symboliczne 19 zł. Na wniesienie tej opłaty jest 14 dni od daty transakcji.
Co oznacza, że nieruchomość jest wybudowana na gruntach w użytkowaniu wieczystym?
Gdy nieruchomość jest wybudowana na gruntach w użytkowaniu wieczystym, oznacza to sytuację prawną, w której właściciel budynku nie jest jednocześnie właścicielem gruntu, na którym ten budynek stoi.
- Grunt pozostaje własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (najczęściej gminy). Prawo użytkowania wieczystego można sprzedać, darować lub dziedziczyć, podobnie jak prawo własności.
- Użytkownik wieczysty (osoba fizyczna lub prawna) otrzymuje prawo do korzystania z gruntu przez określony czas, zwykle 99 lat, z możliwością przedłużenia.
- Użytkownik płaci coroczną opłatę za korzystanie z gruntu, której wysokość jest ustalana na podstawie wartości nieruchomości.
- Budynki i inne urządzenia wzniesione na gruncie w użytkowaniu wieczystym stanowią własność użytkownika wieczystego, mimo że grunt do niego nie należy.
- Użytkownik wieczysty może korzystać z gruntu w sposób określony w umowie, zwykle zgodnie z przeznaczeniem terenu.
- W niektórych przypadkach istnieje możliwość przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności, co wiąże się z dodatkowymi opłatami.
Sytuacja ta jest dość powszechna w Polsce, szczególnie w przypadku starszych budynków wielorodzinnych lub na terenach miejskich. Przy zakupie takiej nieruchomości należy być świadomym dodatkowych obowiązków i kosztów związanych z użytkowaniem wieczystym.