Redakcja: Marek Kamiński. 2024-09-17 – ostatnia aktualizacja. Wiarygodne źródło informacji Artykuły w serwisie KredytyPorownywarka.pl są starannie opracowywane przez doświadczonych autorów, bazując na wiarygodnych źródłach. Wykorzystujemy dane z renomowanych raportów branżowych, analiz rynkowych oraz opinii ekspertów finansowych. Nasze publikacje mają charakter informacyjny i edukacyjny, nie są poradami inwestycyjnymi ani rekomendacjami finansowymi. Dążymy do dostarczania czytelnikom rzetelnej wiedzy, pomagającej w podejmowaniu świadomych decyzji finansowych..
Niebankowe instytucje pożyczkowe, tzw. firmy pożyczkowe, są niezwykle popularne wśród osób szukających alternatyw dla pożyczek gotówkowych bankowych.
Fenomen popularności pożyczek pozabankowych online wynika z kilku kluczowych czynników. Przede wszystkim, gwarantują one uproszczone procedury, szybką decyzję kredytową oraz możliwość otrzymania środków nawet w ciągu kilku godzin od złożenia wniosku.
Jeszcze parę lat temu nazywane często parabankami, co miało charakter pejoratywny, obecnie, ze względu na liczne uregulowania prawne, są nieco inaczej postrzegane na rynku finansowym. Chociaż i tak ze względu na specyfikę działalności i profil klientów, wymagają szczególnej uwagi.
Z pewnością można zauważyć ich pomocną rolę dla konsumentów, którzy nie mogą uzyskać pożyczki gotówkowej w banku, ale jednocześnie należy również spojrzeć na zagrożenie. Bardzo często klientami takich instytucji są osoby w trudnej sytuacji finansowej, które nie mają wystarczającej wiedzy ekonomicznej i nierzadko korzystają z finansowania, które jest za duże i nie dopasowane do ich potrzeb, płacąc przy duże koszty pożyczkowe.
Firmy pożyczkowe pozabankowe przez internet – na 60 dni i na raty
W serwisie można skorzystać z przeglądu firm pozabankowych i pożyczek internetowych. Są to pożyczki pozabankowe na raty, jak i bardzo popularne kilka lat temu, krótkoterminowe do 60 dni. Jest to prosty i szybki sposób na zapoznanie się z ofertą firm i aplikowanie o pożyczkę w serwisie internetowym danego podmiotu.
Porównując pożyczki pozabankowe przez internet, ale i w firmach stacjonarnych, należy zawsze zwracać uwagę na cenę, którą będziemy musieli zapłacić. Jest ona wyrażona w całkowitym koszcie pożyczki oraz w RRSO (Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania).
Nie należy mylić RRSO z oprocentowaniem nominalnym (RSO) lub całkowitym kosztem. RRSO podawane jest w procentach i wyraża koszt pożyczki w relacji do jej kwoty, jaki musiałaby ponieść osoba zaciągająca zobowiązanie, gdyby wzięła pożyczkę na rok.
W przypadku pożyczek gotówkowych z krótkim okresem spłaty i na niską kwotę, RRSO zawsze będzie miał wysokie wartości. Nie oznacza to wcale, że za pożyczkę zapłacimy tysiące złotych – im krótszy czas trwania pożyczki, tym wyższe RRSO.
Pożyczka pozabankowa – czym jest?
Pożyczka pozabankowa to forma zobowiązania finansowego oferowana przez instytucje działające poza sektorem bankowym, tzw. firmy pożyczkowe. Jej funkcjonowanie opiera się na przepisach Kodeksu cywilnego dotyczących umów pożyczki oraz, w określonych przypadkach, na ustawie o kredycie konsumenckim. Ta ostatnia ma zastosowanie, gdy pożyczka spełnia następujące kryteria:
- Jest odpłatna.
- Przeznaczona na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą pożyczkobiorcy.
- Jej kwota nie przekracza 255 550 zł.
Obecnie takie pożyczki pozabankowe są bardzo często udzielane w formie online, eliminując konieczność osobistej wizyty w placówce. Popularnością cieszą się zwłaszcza tzw. chwilówki – szybkie, krótkoterminowe pożyczki na dowolny cel, charakteryzujące się uproszczonymi procedurami i minimalną biurokracją.
Proces uzyskania pożyczki pozabankowej online obejmuje zazwyczaj weryfikację tożsamości klienta, po czym środki mogą zostać szybko przekazane na konto. Elastyczność jest jedną z kluczowych cech tych produktów – pożyczkobiorca ma swobodę w wykorzystaniu otrzymanych funduszy, a spłata może być jednorazowa lub rozłożona na raty, zgodnie z ustalonym harmonogramem.
Warto podkreślić, że rynek pożyczek pozabankowych jest zróżnicowany, oferując produkty dostosowane do różnych potrzeb i możliwości finansowych klientów. Poza tradycyjnymi chwilówkami są również pożyczki ratalne. Przed zaciągnięciem takiego zobowiązania, istotne jest dokładne zapoznanie się z warunkami umowy i rozważenie własnej zdolności do terminowej spłaty.
Czym jest firma pożyczkowa?
Firmę pożyczkową można nazwać niebankową instytucją pożyczkową, udzielającą kredytów konsumenckich na dowolny cel. Są one częścią szeroko pojętego rynku kredytowego, obok banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (SKOK-i), pełniące szczególną rolę w udzielaniu finansowania konsumentom.
Jak widać, obok tradycyjnego sektora bankowego funkcjonuje zatem również sektor niebankowy (pozabankowy), odgrywający coraz większą rolę w gospodarce.
Gdzie zatem można umiejscowić instytucje pożyczkowe w strukturze obecnego rynku usług finansowych? Przyjęte są dwa podziały podmiotów udzielających finansowania:
- objęte nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) oraz
- nieobjęte KNF.
Oraz ze względu na rodzaje działalności:
- przyjmujące depozyty i udzielające kredytów i pożyczek,
- udzielające wyłącznie pożyczek1.
Obecnie nadzorowi KNF2 podlegają:
- banki,
- spółdzielczo-oszczędnościowe kasy kredytowe (SKOK-i),
- banki spółdzielcze,
- inne podmioty rynku kapitałowego, ubezpieczeniowego i emerytalnego.
Instytucje pożyczkowe, czyli tzw. firmy pożyczkowe, zarówno stacjonarne, jak i internetowe, pozostają poza nadzorem KNF.
Tym samym Komisja Nadzoru Finansowego nie żadnych uprawnień, ani do kontrolowania prowadzonej przez nie działalności – czy jest zgodna z prawem, ani nie ma prawa żądać od tych podmiotów informacji czy wyjaśnień. Sam fakt wpisania do rejestru KNF nie potwierdza, że dana firma pożyczkowa przestrzegania prawa i działa transparentnie.
Firmy pożyczkowe i regulacje prawne
Sektor firm pożyczkowych w Polsce przeszedł znaczącą transformację prawną w ostatnich latach. Kluczowym momentem było uchwalenie dnia 5 sierpnia 2015 r. Ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym i niektórych innych ustaw3. Jest to pierwszy akt prawny, podejmujący próbę uregulowania sektora pożyczkowego. Wprowadził on jednocześnie do już obowiązującej Ustawy o kredycie konsumenckim4 definicję instytucji pożyczkowej.
Zgodnie z art. 5 ust.:
Instytucja pożyczkowa jest definiowana poprzez wykluczenie pewnych podmiotów z tego pojęcia. Warto zaznaczyć, że użycie terminu „kredytodawca” w tej definicji, mimo że może budzić kontrowersje, jest uzasadnione kontekstem samej Ustawy o kredycie konsumenckim.
Aby podmiot mógł zostać uznany za instytucję pożyczkową, musi spełnić zatem dwa kryteria:
- Pozytywne – być przedsiębiorcą udzielającym lub obiecującym udzielenie kredytu konsumentowi w ramach swojej działalności gospodarczej lub zawodowej.
- Negatywne – nie być jednym z podmiotów wyłączonych z definicji (np. bankiem, SKOK-iem).
Od 2015 roku Ustawa o kredycie konsumenckim nakłada na instytucje pożyczkowe dodatkowo szereg innych wymogów, które dotyczą m.in.:
- struktury organizacyjnej,
- minimalnego kapitału zakładowego,
- niekaralności osób zarządzających.
Celem tych regulacji było zapewnienie rzetelności i stabilności działania firm pożyczkowych. Dodatkowo, od 2017 roku instytucje te są zobowiązane do rejestracji w specjalnym rejestrze prowadzonym przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF).
Te zmiany prawne znacząco wpłynęły na funkcjonowanie sektora pożyczkowego w Polsce, zwiększając jego transparentność i bezpieczeństwo dla konsumentów.
Ustawa antylichwiarska z 2015 roku
Wprowadzenie regulacji prawnych w 2015 roku, znane jako ustawa antylichwiarska6, znacząco wpłynęło na funkcjonowanie rynku pożyczek pozabankowych w Polsce. Ustawa ta zdefiniowała legalnie instytucję pożyczkową i wprowadziła szereg wymogów, które muszą spełniać firmy oferujące takie usługi. Wprowadzono między innymi zmiany związane z obniżenie maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego oraz wymogi organizacyjno-prawne.
- Firmy pożyczkowe muszą działać w formie spółki z o.o. lub SA i jednocześnie posiadają co najmniej 200 tys. zł kapitału zakładowego w całości pokrytego ze środków pieniężnych.
- Ustawa wprowadziła również próg maksymalnych kosztów windykacyjnych na podstawie stopy referencyjnej NBP. Oznacza to, że obecnie maksymalne koszty windykacyjne (czynności związane z windykacją niespłaconej pożyczki) nie mogą przekroczyć obecnie 22,50 proc. w skali roku.
- Zostało ograniczone tzw. rolowanie pożyczek. Udzielenie przez firmę pożyczkową kolejnej pożyczki w okresie 120 dni od wypłaty pierwszej, pożyczkobiorcy, który nie dokonał pełnej spłaty zobowiązania, nie może być sposobem na obejście przepisów o limicie pozaodsetkowych kosztów kredytu.
- Limit kosztów w ramach 120 dni liczony jest od pierwszej pożyczki i obejmuje on także koszty udzielania kolejnych pożyczek w tym zakresie czasowym.
W 2017 roku (na podstawie Ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami
kredytu hipotecznego i agentami7) powstał Rejestr Firm Pożyczkowych prowadzony przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF), który jest publicznie dostępny. Rejestr ten umożliwia klientom sprawdzenie, czy dana firma pożyczkowa działa legalnie i posiada stosowne zezwolenia. Firmy pożyczkowe są zobowiązane do przestrzegania przepisów dotyczących przejrzystości ofert oraz informowania klientów o wszystkich warunkach umowy.
Warto również zauważyć, że klienci mają prawo do rzetelnej informacji na temat kosztów związanych z pożyczką oraz do odstąpienia od umowy w określonym czasie. Z kolei firmy pożyczkowe mają obowiązek przestrzegania zasad etyki w reklamie i marketingu, aby nie wprowadzać klientów w błąd.
Nowelizacja ustawy antylichwiarskiej w 2023 roku
Nowelizacja ustawy antylichwiarskiej, która weszła w życie w maju 2023 roku, przyniosła znaczące zmiany na rynku pożyczkowym w Polsce. Jej głównym celem było wzmocnienie ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami firm pożyczkowych.
Kluczowe zmiany wprowadzone przez nowelizację obejmują:
- Precyzyjne zdefiniowanie kosztów pozaodsetkowych. Nowe przepisy szczegółowo określają, jakie opłaty mogą być naliczane przez firmy pożyczkowe, uwzględniając prowizje, marże, opłaty za ubezpieczenia i usługi dodatkowe, a nawet koszty przygotowania umowy.
- Zaostrzenie wymogów dotyczących badania zdolności kredytowej. Firmy pożyczkowe są teraz zobowiązane do przeprowadzania rzetelnej oceny możliwości finansowych potencjalnych klientów przed udzieleniem pożyczki. Nieprzestrzeganie tego obowiązku może skutkować nieważnością ewentualnego zbycia wierzytelności.
- Wprowadzenie limitu na maksymalną sumę egzekucji. Kwota, do której dłużnik może poddać się egzekucji, nie może przekraczać sumy pożyczki powiększonej o odsetki maksymalne za dany okres.
- Zakaz „rolowania długów”, co ma zapobiegać wpadaniu pożyczkobiorców w spiralę zadłużenia.
- Nowe zasady udzielania chwilówek, mające na celu ograniczenie nadużyć w tym sektorze.
Dodatkowo, od 1 stycznia 2024 roku weszły w życie przepisy rozszerzające uprawnienia Komisji Nadzoru Finansowego. KNF otrzymała narzędzia do skutecznego nadzoru nad działalnością instytucji pożyczkowych, co ma zapewnić lepszą ochronę konsumentów przed nieuczciwymi praktykami.
Wprowadzone zmiany mają na celu stworzenie bardziej transparentnego i bezpiecznego rynku pożyczek pozabankowych, eliminując praktyki lichwiarskie i zapobiegając nadmiernemu zadłużaniu się konsumentów. Nowe regulacje stanowią istotny krok w kierunku zapewnienia realnej ochrony pożyczkobiorców przed potencjalnymi nadużyciami ze strony firm pożyczkowych.
Firmy pożyczkowe w internecie
Przełom w działalności firm pożyczkowych nastąpił w latach 2011-2012, kiedy to pożyczki gotówkowe znalazły się w ofercie internetowej. Ten moment stanowił punkt zwrotny, dzieląc rynek na dwa główne segmenty: stacjonarny i online.
Rozwój technologii cyfrowych odegrał kluczową rolę w tej transformacji. Umożliwił nie tylko udzielanie pożyczek gotówkowych online, ale także zautomatyzowaną ocenę wiarygodności kredytowej klientów i tym samym przyspieszył czas rozpatrywania wniosków i przekazywania pieniędzy. Równolegle, rosnąca popularność bankowości internetowej, wprowadzania lepszych warunków obsługi klientów, stworzyła sprzyjające środowisko dla rozwoju tego sektora.
Ta cyfrowa rewolucja przyniosła firmom pożyczkowym szereg korzyści:
- Dostęp do szerszego grona klientów, szczególnie młodszego pokolenia, które sprawnie porusza się w świecie cyfrowym.
- Możliwość szybszej i bardziej efektywnej obsługi klientów.
- Redukcja kosztów związanych z utrzymaniem stacjonarnych placówek.
Jednocześnie, rozwój sektora online doprowadził do wyraźnego podziału rynku:
- Z jednej strony pojawili się internetowi liderzy (Provident, Vivus, Wonga), którzy tworzyli zrzeszenia branżowe i dążyli do samoregulacji sektora.
- Z drugiej strony funkcjonowały mniejsze firmy, często określane mianem „firm słupowych”, bazujące na tradycyjnych metodach reklamy, takich jak ogłoszenia na słupach.
Ta dychotomia doprowadziła do napięć w branży. Liderzy rynku często krytykowali mniejsze firmy, zarzucając im nieetyczne praktyki, takie jak udzielanie pożyczek bez właściwej weryfikacji zdolności kredytowej klientów.
Na czym zarabiają firmy pożyczkowe?
Firmy pożyczkowe zwykle obsługują klientów o najniższym scoringu, którym bank odmówił udzielenia kredytu. Ryzyko niespłacenia takiej pożyczki jest dużo większe niż kredytu bankowego na taką samą kwotę, dlatego pożyczka pozabankowa jest znacznie droższa.
Na przychody firm pożyczkowych składają się:
- odsetki i opłaty od udzielonego finansowania,
- przychody wynikające ze sprzedaży portfeli wierzytelności,
- inne wynikające z ustawy o rachunkowości.
Co ciekawe, w rachunkach zysków i strat jako przychód widnieją także opłaty i odsetki z pożyczek udzielonych, które nigdy nie zostały spłacone.
Pożyczka pozabankowa nie dla każdego
Przyznawalność pożyczek jest to stosunek liczby wniosków złożonych przez klientów do faktycznie przyznanych i wypłaconych pożyczek.
Pożyczka na 100% przyznawalności? Nie ma, ani takiej pożyczki, ani firmy. Nie każdy wniosek jest rozpatrywany pozytywnie. Firmy pożyczkowe weryfikują klientów w bazach zewnętrznych (np. BIK i bazy dłużników) oraz stosują różne modele scoringowe.
W stosunku do lat ubiegłych nastąpił względny spadek pozytywnie rozpatrywanych wniosków nowym klientom, natomiast nastąpił wzrost w przypadku klientów powracających.
Jak się okazuje, firmy, które mają w swojej ofercie pierwszą darmową pożyczkę dla nowych klientów, średnia przyznawalność jest znacznie niższym poziomie niż w przypadku firm, które takiej pożyczki nie mają w ofercie.
Darmowa pożyczka pozabankowa w firmie pożyczkowej
Tzw. darmowa pożyczka (klient terminowo spłacający zobowiązanie nie ponosi kosztów z tytułu odsetek i opłat) jest przede wszystkim działaniem marketingowym oraz stanowi element weryfikacji zdolności płatniczych klienta.
Instytucje pożyczkowe, m.in. z uwagi na ograniczenia kapitałowe i model biznesowy, preferują kredytowanie klientów powracających, czyli takich, którzy już raz w przeszłości otrzymali pożyczkę i ją spłacili.
Konsumenci mają świadomość, że na rynku jest kilkadziesiąt firm pożyczkowych, które udzielają pierwszej darmowej pożyczki nowym klientom. Dlatego w pierwszej kolejności szukają firm pożyczkowych z taką ofertę. Do konkretnej firmy pożyczkowej klient powraca dopiero w sytuacji, gdy sięga po pożyczkę na wyższą kwotę.
1 M. Paleczna, Koszty usług kredytowych świadczonych przez niebankowe instytucje pożyczkowe, A. Ćwiąkała-Małys (red.), M. Karpińska (red.), Finanse i Rachunkowość. Prace naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2018.
2,3 Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20061571119.
4 Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20111260715.
5 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19640160093.
6 Ustawa z dnia 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220002339.
7 Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170000819.
1. Raport „Sektor pożyczek pozabankowych – dwie strony rynku” opracowanego przez Fundację Rozwoju Rynku Finansowego i Polski Związek Instytucji Pożyczkowych (pzip.pl).
2. Rejestr Instytucji Pożyczkowych – Komisja Nadzoru Finansowego (www.knf.gov.pl).
Artykuł „Firmy pożyczkowe pozabankowe przez internet” zawiera linki afiliacyjne do firm pożyczkowych.