Czy karta kredytowa wpływa na zdolność kredytową?

Jak podaje Narodowy Bank Polski, według danych za wrzesień 2023 r., na krajowym rynku wydanych było 45 mln kart płatniczych. Podstawową kategorią kart były karty debetowe i kredytowe. Na koniec września 2023 r. ich liczba wynosiła odpowiednio 38,3 mln i 4,9 mln sztuk.¹

Jasno z tego wynika, że karty kredytowe są bardzo popularnym produktem, cieszącym się wciąż dużym zainteresowaniem. W lutym 2024 roku, w porównaniu z lutym z poprzedniego roku, liczba wydanych kart wzrosła o 4,8%, a ich wartość o 17,0%.²

Jednocześnie można zauważyć, że wciąż dysponujemy niewielką wiedzą na ich temat i często powielane są liczne mity. Chociażby to, że karta kredytowa działa tak, jak karta debetowa czy, że pozwala wydawać większe kwoty niż saldo na koncie. W rzeczywistości mechanizm działania, na jakim opiera się idea kart kredytowych jest nieco bardziej skomplikowany.

Czym jest karta płatnicza?

Do grupy kart płatniczych zaliczane są zarówno karty debetowe, jak i kredytowe. Ich głównym celem jest dokonywanie transakcji płatniczych. Mogą przyjmować zarówno formę fizyczną, najbardziej powszechną i znaną, czyli tradycyjnych plastikowych kart, ale i wirtualną (cyfrową), z zachowaniem typowych funkcjonalności zwykłych kart fizycznych.

Zarówno karty debetowe, jak i kredytowe pozwalają wypłacać gotówkę z bankomatów. Ale uwaga! To są główne podobieństwa pomiędzy nimi, ponieważ cała reszta to istotne różnice. Obowiązkowo należy sprawdzić, jakie opłaty są związane z taką usługą.

Do czego służy karta debetowa? Do płacenia, korzystając ze środków zgromadzonych na koncie bankowym osobistym (firmowym również). Jeśli saldo na rachunku osiągnie zero złotych, to płatność kartą debetową zostanie odrzucona. Wydanie karty debetowej do konta bankowego nie wymaga oceny zdolności kredytowej klienta, ponieważ nie korzystamy z kredytu czy pożyczki.

Zazwyczaj nie jest pobierana opłata za jej wydanie, ale już za korzystanie może być pobrana. Jednakże banki nagradzają swoich klientów za regularne użytkowanie karty i wówczas po spełnieniu określonych warunków, opłaty nie są naliczane.

Czym jest karta kredytowa?

W przeciwieństwie do karty debetowej, karta kredytowa działa na zasadzie pożyczki. Podczas dokonywania transakcji pożyczamy pieniądze od banku. W praktyce oznacza to, że każdorazowo kiedy używamy karty kredytowej, zaciągamy kredyt w banku, który kartę nam przyznał.

Limit na karcie ustalony indywidualnie przy podpisywaniu umowy z bankiem, określa maksymalną kwotę kredytu, którą można wykorzystać.

Kredyt w karcie i brak kredytu w karcie debetowej, to podstawowa różnica w obu produktach.

Po pierwsze, wniosek o kartę kredytową można złożyć w dowolnym banku i nie wiąże się to z koniecznością zakładania konta osobistego. Po drugie, przed wydaniem karty kredytowej, bank musi zbadać zdolność kredytową klienta. Jest to taka sama procedura, jak przy każdym innym kredycie: bank musi ustalić, czy klient będzie w stanie spłacić zadłużenie wynikające z aktywnego korzystania z karty. I na tej podstawie przyznaje również limit w karcie.

Cykl rozliczeniowy karty kredytowej trwa zazwyczaj 30 dni, po którym następuje okres spłaty, zwykle wynoszący od 20 do 29 dni. Mowa jest wówczas o okresie bezodsetkowym, wynoszącym odpowiednio od 50 do 59 dni. Wszystkie transakcje dokonane w ciągu cyklu rozliczeniowego są sumowane, a całość zadłużenia należy spłacić w okresie bezodsetkowym, aby uniknąć dodatkowych kosztów.

Limit karty kredytowej a zdolność kredytowa

Jest zatem jasne, że, aby uzyskać kartę kredytową, musimy wyrazić zgodę na przeprowadzenie oceny zdolności kredytowej przez bank. Zdolność kredytowa to informacja o maksymalnej kwocie, którą bank może pożyczyć w ramach ustalanego limitu.

Zdolności kredytowej nie obliczymy samodzielnie korzystając z kalkulatora zdolności kredytowej. Możemy ją w tym przypadku jedynie oszacować. Dokładne wyliczenia zrobi tylko ten bank, do którego zwrócimy się z wnioskiem kredytowym.

Do jej wyliczenia branych jest kilka czynników (i nie są to wszystkie):

• miesięczny dochód netto,
• suma miesięcznych zobowiązań,
• liczba osób w gospodarstwie domowym,
• wiek,
• okres spłaty zobowiązania.

Na podstawie informacji uzyskanych od wnioskodawcy, bank wylicza wartość zdolności kredytowej i maksymalnego kredytu przy danych parametrach zobowiązania.

Zdolność kredytowa odgrywa kluczową rolę w procesie ubiegania się o każdy kredyt i oczywiście również przy limitach kredytowych.

Karta kredytowa bez sprawdzania zdolności kredytowej

Należy jednoznacznie stwierdzić, że uzyskanie karty kredytowej bez sprawdzania zdolności kredytowej jest niemożliwe. Ta koncepcja, choć kusząca dla wielu osób, stoi w sprzeczności z podstawowymi zasadami odpowiedzialnego kredytowania, ale i prawem bankowym i ustawą o kredycie konsumenckim.

Banki mają obowiązek oceny zdolności kredytowej każdego potencjalnego kredytobiorcy. Dotyczy to zarówno wniosków o kredyty i pożyczki, jak i karty kredytowe i debetowe. Weryfikacja ta służy nie tylko ochronie interesów banku, ale także samego klienta, zapobiegając sytuacjom, w których miałby problemy ze spłatą zadłużenia.

Proces oceny zdolności kredytowej może przybierać różne formy i różnić się stopniem szczegółowości, ale zawsze musi mieć miejsce. Może to być analiza i weryfikacja dochodów, ale i również analiza wpływów i wypływów z konta osobistego. Nawet w przypadku tzw. kart „na oświadczenie”, bank wciąż dokonuje pewnej formy oceny, bazując na deklaracjach klienta i udostępnionych danych.

Warto pamiętać, że karta kredytowa to w istocie forma odnawialnego kredytu. Bank, udostępniając środki w ramach limitu karty, de facto udziela kredytu, który podlega takim samym regulacjom jak inne produkty kredytowe. Dlatego też instytucje finansowe są zobowiązane prawnie do oszacowania zdolności kredytowej przed przyznaniem karty.

Jeśli spotykamy się z propozycją karty kredytowej „bez sprawdzania zdolności„, powinniśmy podchodzić do niej z dużą ostrożnością. Może to być wprowadzające w błąd sformułowanie marketingowe lub, w gorszym przypadku, próba oszustwa. Zawsze warto dokładnie czytać warunki umowy i nie wahać się zadawać pytań o proces weryfikacji.

Jak bardzo karta kredytowa obniża zdolność kredytową?

Posiadanie karty kredytowej może mieć znaczący wpływ na ocenę zdolności do zaciągania kolejnych zobowiązań, nawet jeśli nie korzystamy z niej aktywnie.

Karta kredytowa jako forma odnawialnego kredytu, jest traktowana przez banki jako zobowiązanie finansowe. Instytucje finansowe, oceniając zdolność kredytową, biorą pod uwagę nie tylko faktyczne zadłużenie wynikające z posiadanych kredytów i pożyczek, ale również w ramach przyznanego limitu.

Skala wpływu karty kredytowej na zdolność kredytową może się różnić w zależności od polityki konkretnego banku i indywidualnej sytuacji finansowej klienta. Jednak najczęściej banki przyjmują, że miesięczne obciążenie z tytułu posiadania karty kredytowej wynosi od 2,5% do 6% przyznanego limitu. Oznacza to, że przy limicie 10 000 zł, bank może założyć, że nasze miesięczne zobowiązania wzrastają o kwotę od 250 zł do 600 zł.

Porównanie: rodzina 2+1, zarobki netto 7000 zł, cena zakupu nieruchomości 350 tys. zł, okres kredytowania 30 lat. Oszacowana zdolność kredytowa przy braku innych zobowiązań kredytowych i pożyczkowych, poza limitami.

Ta kalkulacja może mieć istotne znaczenie, szczególnie gdy planujemy zaciągnięcie większego kredytu, na przykład hipotecznego lub na zakup samochodu. W takiej sytuacji, nawet niewykorzystywany limit na karcie kredytowej może znacząco wpłynąć na naszą zdolność kredytową, potencjalnie ograniczając kwotę, którą bank będzie skłonny nam pożyczyć.

Czy zrezygnowanie z karty kredytowej wpłynie na zdolność kredytową?

Oczywiście, że zrezygnowanie z karty kredytowej wpłynie na zdolność kredytową. I to niezależenie czy chodzi o zwykły kredyt gotówkowy na 5000 zł czy kredyt hipoteczny na 500 tysięcy. Banki w obu przypadkach dokładnie przeanalizują zdolność i wiarygodność kredytową.

Decydując się na duży kredyt hipoteczny o wartości nawet kilkuset tysięcy złotych, spłacany przez kilkadziesiąt lat, bank musi mieć gwarancję, że potencjalny kredytobiorca poradzi sobie z terminową spłatą zobowiązania.

Zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy, zwłaszcza, jeżeli limity są na bieżąco regulowane i tylko częściowo wykorzystywane, że ograniczają one zdolność kredytowej. Więcej! Nawet wówczas, kiedy z nich nie korzystamy, a tylko mamy przyznany limit, to również jest to traktowane jako zobowiązanie, które obniża zdolność kredytową.

Dlatego, jeśli planujemy ubiegać się o kredyt hipoteczny lub o większy kredyt gotówkowy, warto rozważyć zamknięcie karty kredytowej.

Innym rozwiązaniem, jeżeli nie mamy możliwości zamknięcia limitów w kartach i na kontach, jest ich skonsolidowanie z kredytem konsolidacyjnym. (Przeczytaj: Jak skonsolidować kredyty krok po kroku?). Pozwala to rozłożyć spłatę na dłuższy czas i spłacić zadłużenie w ratach miesięcznych.

Czy karta kredytowa wpływa na historię kredytową?

Historia kredytowa w BIK jest elementem całościowej oceny kredytowej. Co prawda nie ma bezpośredniego wpływu na wysokość zdolności kredytowej, ale brak wiarygodności kredytowej uniemożliwi otrzymanie kredytu, w tym i karty kredytowej.

Sposób w jaki są spłacane zaciągnięte zobowiązania, informacje na temat regularności ich spłacania obecnie, jak i w przyszłości są przekazywane przez banki do Biura Informacji Kredytowej (BIK), Na tej podstawie tworzony jest scoring wyrażony w punktach (maksymalnie 100), który jest wykorzystywany do oceny ryzyka kredytowego.
Do BIK przekazywane są zatem wszystkie informacje, regularnie i systematycznie, dotyczące wszystkich zaciągniętych produktów kredytowych, w tym limitów w kontach i kartach kredytowych.

Do momentu spłaty zadłużenia, limity na kartach kredytowych obniżają scoring. Jednak według informacji przekazanych przez BIK, umiarkowane korzystanie z limitów pozytywnie wpływa na ocenę punktową klienta.

Źródła:
¹ https://nbp.pl/wp-content/uploads/2024/01/Informacja-o-kartach-planiczych-2023Q3.pdf.
² https://media.bik.pl/informacje-prasowe/830965/najnowsze-dane-o-sprzedazy-kredytow-w-polsce-newsletter-kredytowy-bik-2024-03-19